Russja: Differenza bejn il-verżjonijiet

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Linja 74:
Ir-'''Russja''' {{awdjo|en-us-Russia.ogg|ˈrə}} ([[Lingwa Russa|Russu]]:''Россия''), magħrufa uffiċjalment bħala l-'''Federazzjoni Russa'''<ref> {{ċita web |titlu=The Constitution of the Russian Federation |xogħol=(Article 1) |url=http://www.constitution.ru/en/10003000-02.htm |aċċessdata=25 ta' Ġunju 2009|lingwa=Ingliż}}</ref> ([[Lingwa Russa|Russu]]:''Российская Федерация''), hi pajjiż fit-tramuntana tal-[[Ewroasja]].<ref name=britannica>{{ċita web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/513251/Russia |titli=Russja |editur=Encyclopædia Britannica |aċċessdata=31 ta' Jannar 2008}}</ref> Hija repubblika [[Federaliżmu|federali]] [[Sistema semi-presidenzjali|semi-presidenzjali]], li tinkludi 83 suġġett (diviżjoni) federali . Mill-majjistral għal-lbiċ, ir-Russja taqsam fruntiera man-[[Norveġja]], il-[[Finlandja]], l-[[Estonja]], il-[[Latvja]], il-[[Litwanja]] u l-[[Polonja]] (it-tnejn ma' [[Kaliningrad Oblast]]), il-[[Belarussu]], l-[[Ukrajna]], il-[[Ġeorġja]], l-[[Ażerbajġan]], il-[[Każakistan]], iċ-[[Ċina]], il-[[Mongolja]], u l-[[Korea ta' Fuq]]. Ir-Russja taqsam ukoll [[fruntiera marittima]] mal-[[Ġappun]] madwar il-[[Baħar ta' Okhotsk]], u l-[[Alaska]] madwar l-[[Strett Bering|Istrett Bering]]. Bi 17,075,400 kilometru kwadru (6,592,800 mi kw), ir-Russja hija l-[[Lista ta' pajjiżi u d-dipendenzi skont l-erja|akbar pajjiż fid-dinja]] u tkopri aktar minn 12.5% miż-żona tal-art abitata tad-Dinja. Ir-Russja hija wkoll l-aktar [[Lista ta' pajjiżi mill-popolazzjoni|nazzjon popolat]] b'143&nbsp;miljun ruħ (2012).<ref name="popstat">{{ru}} [http://www.gks.ru/bgd/free/B12_00/IssWWW.exe/Stg/dk10/8-0.htm Stima Uffiċjali] 1 ta' Settembru 2012.</ref> Testendi mal-[[Asja tat-Tramuntana]] kollha u hi mifruxa fuq [[Ħin fir-Russja|disa' żoni tal-ħin]]. Ir-Russja tinkorpora firxa wiesgħa ta' [[Ambjent tar-Russja|ambjenti]].
 
L-istorja tan-nazzjon bdiet mill-[[Slavi tal-lvant|Islavi tal-lvant]], li ħarġu bħala grupp rikonoxxibbli fl-Ewropa bejn is-seklu 3 u 8 QK.<ref name=autogenerated1>{{ċita web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/513251/Russia/38597/The-Indo-European-group?anchor=ref422350|titlu=Russja|editur=Encyclopædia Britannica|aċċessdata=31 ta' Jannar 2008}}</ref> Dawn kienu fondati u ggwidati mill-gwerriera [[Varangani]] u d-dixxendenti tagħhom, l-istat [[medjevali]] ta' [[Rus (stat)|Rus]] qam fis-seklu 9. Fis-sena 988, l-istat adottat il-[[Kristjanità Ortodossa]] mill-[[Imperu Biżantini]],<ref name=Curtis/> li bdiet is-sintesi ta' kulturi Biżantini u Slavi li ddefinit il-[[kultura Russa]] għall-millenju li jmiss.<ref name=Curtis>{{ċita web|kuljom=Excerpted from Glenn E. Curtis (ed.)|titlu=Russia: A Country Study: Kievan Rus' and Mongol Periods|editur=Washington, DC: Federal Research Division of the Library of Congress|sena=1998|url=http://www.shsu.edu/~his_ncp/Kievan.html|aċċessdata=20 ta' Lulju 2007|lingwa=Ingliż}}</ref>Finalment, Rus' kien iddiżintegrat f'numru ta' stati iżgħar; maġġoranza tal-arti ta' Rus' kienu jinqabżu mill-invażjoni tal-Mongoli u saru tributarji tan-nomadiċi [[Horde tad-Deħeb]]. Gradwalment, il-[[Gran Dukat ta' Moska]] riunifikatriunifika ill-prinċipalitajiet Russi tal-madwar, b'hekk inkisbet l-indipendenza mill-Horde tad-Deħeb, u ddominatddomina ill-wirt kulturali u politiku ta' [[Kievan Rus']]. Mis-seklu 18, in-nazzjon kien ħafna estiż permezz il-konkwista, l-annessjoni, u l-[[Esploraturi Russi|esplorazzjoni]] fejn b'dawn inħoloq l-[[Imperu Russu]], li kien it-tielet l-akbar imperu fl-istorja, billi ġġebbed mill-Polonja fl-Ewropa sal-[[Alaska]] fl-Amerika ta' Fuq.<ref>{{ċita ġurnal|awtur=Rein Taagepera|titlu=Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia|ġurnal=[[International Studies Quarterly]]|volum=41|kwistjoni=3|paġni=475–504|sena= 1997|doi=10.1111/0020-8833.00053|lingwa=Ingliż}}</ref><ref>Peter Turchin, Thomas D. Hall u Jonathan M. Adams, "[http://jwsr.ucr.edu/archive/vol12/number2/pdf/jwsr-v12n2-tah.pdf East-West Orientation of Historical Empires]", ''Journal of World-Systems Research'' Vol. 12 (no. 2), pp. 219–229 (2006).</ref>
 
==Referenzi==