Mafja: Differenza bejn il-verżjonijiet

Il-Mafja hija organizzazzjoni kriminali terroristika oriġinatali bdiet fi [[Sqallija]] sa mill-bidu tas-seklu 19 u li fl-ewwel nofs tas-seklu għoxrin saret organizzazzjoni internazzjonali. Hija magħrufa ukoll bħala ''Cosa nostra'' (il-ħaġa tagħna).

''Cosa nostra"'' bdiet fost il-klassi soċjali tal-''massari'', ''fattori'' u gabillotti, li kienkienu jieħdu ħsieb l-artijiet tan-nobbiltà ta' Sqallija, bl-hekk imsejħa ''braccianti'' li kienu jaħdmu fihom. ''Cosa nostra'' bdiet għax l-Istat ftit li xejn kien preżenti fit-territorju, u hekk ħadet ir-riedni hi f'idejha. Kienu nies vjolenti, li kienu jagħmlu ta' intermedjarji bejn il-proprjetarji fewdali u s-servi, u biex xogħolhom jagħmluhomjagħmluh aħjar ġabru magħhom persuni li jesegwixxu l-ordnijiet tagħhom, imsejħin ''scagnozzi''. Dawn il-gruppi malajr saru xi ħaġa permanenti u ħadu l-isem ta' "setet, konfraternitajiet, ''cosche'' (gruppi)".

L-ewwel dokument storiku li fih jissemma grupp mafjuż huwa fl-1837: il-prokuratorProkurator ġeneraliĠenerali ta' [[Trapani]], Pietro Calà Ulloa, jinforma lis-superjuri tiegħu f'[[Napli]] bl-attivitajiet ta' setet strambi imdaħħlin f'attività kriminali li kienu jikkorompu ukoll lill-impjegati pubbliċi. Fl-1863 [[Giuseppe Rizzotto]] kiteb flimkien ma' Gaspare Mosca, ''I mafiusi de la Vicaria'', opra teatrali bl-Isqalli ambjentata fil-''Grandi Prigioni'' ta' [[Palermo]]. Kien b'dan id-dramm li nqaleb għat-Taljan u kellu suċċess kbir, li l-kelma ''mafia'' saret kelma popolari mal-Italja kollha. Sa dak iż-żmien il-mafja kienet tidher bħala struttura 'il barra mill-Istat, iżda fl-istess ħin marbuta sew miegħu.

Il-mafja konplietkompliet tikber grazzi għal dak li ġara fi żmien l-Unità tal-[[Italja]] u wara, l-iktar minħabba l-kriżi ekonomika akuta li din ġabet fi Sqallija u fin-nofsinhar tal-Italja. L-Istat ma kienx qed jirnexxilu jkollu kontroll dirett u stabbli tat-tmexxija ta' Sqallija, li l-organizzazzjoni soċjali tagħha kienet ferm differenti minn dik tan-nord, u beda jħalli f'idejn il-gruppi mafjużi, li billi kienu jafu sew il-mekkaniżmi lokali, malajr ħadu post il-gvern ċentrali.

Wieħed mill-aktar proċessi famużi ta' dak iż-żmien seħħ fl-1885 kontra l-membri tal-"Fratellanza di Favara", grupp mafjuż f'[[Agrigento]] li kellu ritwal ta' inizzjazzjoni li jixbah lil tal-mażuni. Dawn kienu jniggżu s-suba' l-werrej tal-membri ġodda, iħallu marka tad-demm fuq santa, u jaħarqu s-santa filwaqt li l-mafjuż il-ġdid jirreċita formula ta' ġurament: ċerimojaċerimonja bħal din kienet tipika tal-gruppi mafjużi ta' Palermo, li ħafna mill-membri tal-"Fratellanza" kienu daħlu fihom fl-1879, meta spiċċaw il-ħabs flimkien ma' mafjużi Palermitani fil-ħabs ta' Ustica.

Sa mill-1891 fi Sqallija kollha l-bdiewa bdew jingħaqdu f'faxxi (''fasci''), speċi ta' ''unions'' tal-bdiewa mmexxija mis-Soċjalisti tal-post, li bdew jitolbu għal kuntratti iktar ġusti u l-ġid ikun imqassam aħjar. Ma kinux movimenti rivoluzzjonarji fil-veru sens tal-kelma iżda xorta ġew kundannati mill-gvern ta' Ruma li fil-persuna ta' Crispi, fl-1893 bagħat l-eżerċtu biex jeqridhom bil-forza. Giuseppe de Felice Giuffrida, il-fundatur tal-''fasci siciliani'', kien proċesstproċessat u mitfugħ il-ħabs.