Speċi: Differenza bejn il-verżjonijiet

Eżempju: il-[[Bniedem]] jagħmel parti mil-[[Ġeneru]] '''''Homo''''' u l-isem ta' l-[[speċi|ispeċi]] huwa '''''[[Homo sapiens]]'''''. L-isem ta' l-ispeċi huwa magħmul dejjem miż-2 partijiet u jissejjaħ isem binominali jew il-binominal u mhux mit-tieni parti biss (li tissejjaħ l-'''''epitet speċifiku''''', għall-pjanti, jew l-'''''isem speċifiku''''', għall-annimali). Il-binominal, li wara ħafna kien ġie formalizzat fil-kodiċi bioloġiċibijoloġiċi tan-nomenklatura, kien introdott bħala xi ħaġa standard minn [[Carolus Linnaeus]] fl-1700 u b'hekk irrisulta li xi drabi jissejjaħ in-'''"Nomenklatura Linnaeusjana"'''. Dak iż-żmien, it-Teorija bioloġikabijoloġika kienet tgħid li l-ispeċi jirrapreżentaw atti ta' kreazjoni indipendentement minn [[Alla]] u b'hekk kienu kkunsidrati objettivament reali u immutabli.

Bl-avvent tat-teorija ta' l-[[evoluzjoni]], il-kunċett ta' [[Speċi]] fil-bioloġijabijoloġija għadda minn bidla kbira, madankollu qatt ma ntlaħaq kunsens fuq id-definizjoni tal-kelma. L-aktar definizjoni komunement użata ta' [[Speċi]] hija dik ta' [[Ernst Mayr]]. Din id-definizjoni imsemmija bħala l-kunċett ta' [[speċi]] bioloġikabijoloġika jew il-kunċett ta' speċi isolata tgħid; l-ispeċi huma '''''"gruppi ta' popolazjonijiet naturali li attwalment jew potenzjalment jirriproduċu bejniethom li huma riproduttivament isolati minn gruppi oħra ta' dan it-tip"'''''. Madankollu, ħafna aktar kunċetti ta' [[Speċi]] huma użati (ara [[#Definizjonijiet ta' Speċi|Definizjonijiet ta' Speċi]] hawn taħt).

Id-definizjoni ta' [[Speċi]] hawn fuq li parti minnha hija ta' [[Ernst Mayr]], hija ftit idejalistika. Din tassumi [[riproduzjoni sesswali]], u b'hekk tħalli barra mhux definiti klassi kbira ta' organiżmi li jirriproduċu asesswalment. Il-bioloġistibijoloġisti ta' spiss ma jkunux jafu do not know whetherjekk 2 gruppi ta' organiżmi morfoloġikament simili humiex "potenzjalment" kapaċi jirriproduċu. Aktar minn hekk hemm ikkunsidrata il-varjazjoni ta' b'liema grad ta' suċċess għandha l-ibridazjoni kemm naturali kif ukoll taħt kundizzjoni sperimentali jew inkella b'liema grad ta' suċċess uħud mil-organiżmi jużaw ir-riproduzjoni sesswali bejniethom biex jipproduċu. B'hekk, jeżistu numru ta' definizjonijiet bi ħsieb ta' [[Speċi]]:

; [[Speċi]] BioloġikaBijoloġika / Iżolata : Set ta' popolazjonijiet li attwalment jew potenzjalment jipproduċu bejniethom. Ġeneralment fix-xogħolijiet tax-xjentisti din hija l-aktar formulazjoni utli b'eżempji ta' [[Takson|Taksa]] ogħlja bħal [[Mammiferu|mammiferi]], [[ħut]], u [[għasafar]], iżda bla sens għal [[organiżmi]] li ma jirriproduċux sesswalment. Din ma tiddistingwixx bejn il-possibilita tejoretika ta' riproduzjoni fil-popolazjoni biss w il-possibilita ta' taħlit attwali ta' ġeni bejn il-popolazjonijiet u b'hekk mhijiex pratikabli f'sitwazjonijiet ta' popolazjonijiet allopatriċi (jew f'popolazjonijiet ġeografikament iżolati). Ir-risultati ta' riproduzjoni sperimentali f'kundizjonijiet artifiċjali jistgħu bħal ma jistgħux jirriflettu x'jista jiġri li kieku l-istess organiżmi jiltaqgħu fis-selvaġġ u b'hekk huwa diffiċli biex wieħed jgħid jekk dawn ir-risultati humiex referenzi tajba għal-popolazjonijiet naturali.

Fil-prattika, dawn id-definizjonijiet ħafna drabi jaqblu ħafna bejniethom, u d-differenzi bejniethom magħmula ħafn' aktar mil-emfasi milli mil-kontradizjonijiet. Mhux minn ta' linqas, s'issa 'l ebda kunċett ta' [[Speċi]] li ġie propost ma kien totalment objettiv, jew li jista jiġi applikat fil-każi kollha mingħajr ma jkun hemm bżonn għal ġudizju. Bil-ħajja kumplessa kif inhi, uħud argumentaw li definizjoni totalment objettiva għat-tipi kollha tal-ħajja hija pratikament impossibli, w il-bioloġistibijoloġisti għandhom jużaw l-aktar definizjoni prattika. Għal-biċċa l-kbira tal-[[vertebrat]]i, huwa il-kunċett tal-i[[Speċi]] bioloġikabijoloġika, u sa ċertu punt (jew għal skopijiet differenti) il-kunċett tal-i[[Speċi]] filoġenetika. Ħafna [[sottospeċi]] tal-kunċett tal-i[[Speċi]] bioloġikabijoloġika, huma ikkunsidrati [[Speċi]] bil-kunċett tal-i[[Speċi]] filoġenetika; id-differenzi bejn il-kunċett tal-i[[Speċi]] bioloġikabijoloġika w il-kunċett tal-i[[Speċi]] filoġenetika tista tiġborhom f'din is-sentenza il-kunċett tal-i[[Speċi]] bioloġikabijoloġika jiddefinixxi [[Speċi]] b'konsegwenza ta' manifest ta' '''''storja''''' evoluzjonarja, waqt li l-kunċett tal-i[[Speċi]] filoġenetika jiddefinixxi [[Speċi]] b'konsegwenza ta' manifest ta' '''''potenzjal''''' evoluzjonarju. B'hekk [[Speċi]] b'kunċett tal-i[[Speċi]] filoġenetika tinħoloq meta linjaġġ evoluzjonarju jibda jinfired, waqt li [[Speċi]] b'kunċett tal-i[[Speċi]] bioloġikabijoloġika tinħoloq meta il-firda tal-linjaġġ evoluzjonarju tkun kompluta.

== L-Importanza tal-Klassifikazjoni fil-BioloġijaBijoloġija ==

Wara użu għal-eluf ta' snien il-kunċett baqa ċentrali għal bioloġijabijoloġija u għal suġġetti relatati, biss, f'uħud mid-drabi jibqa wkoll definit ħażin u kontroversjali.