Introduzzjoni għall-ġenetika: Differenza bejn il-verżjonijiet

Content deleted Content added
m r2.7.1) (Bot Żieda: ga:Bunús na géineolaíochta
No edit summary
Linja 58:
[[Stampa:PCWmice1.jpg|thumb|right|[[Ġurdien|Ġrieden]] bis-suf ta' kuluri differenti]]
 
PopulazzjoniPopolazzjoni ta' organiżmi [[Evoluzzjoni|tevolvi]] meta karatteristika li tintiret issir iktar komuni jew inqas komuni maż-żmien<ref name=Marshall>Marshall Brain, ''How Evolution Works'', (Kif taħdem l-evoluzzjoni), [http://science.howstuffworks.com/evolution.htm/printable]</ref>. Pereżempju, il-ġrieden kollha li jgħixu fuq gżira nqisuhom populazzjonipopolazzjoni tal-ġrieden. Jekk matul ftit ġenerazzjonijiet, il-ġrieden bojjod tbiddlu milli jkunu rari, għalli jkunu l-parti l-kbira ta' din il-populationpopolazzjoni, allura il-kulur tas-suf ta' dawn il-ġrieden ikun qiegħed jevolvi. Fit-termini tal-ġenetika, din tissejjaħ bidla fil-[[frekwenza tal-alleli]]—bħal żieda fil-frekwenza tal-allele tas-suf abjad.
 
L-alleli jsiru iktar jew inqas kommuni jew b'aċċident (f'proċess imsejjaħ [[tkarkir ġenetiku]]), jew permezz tal-[[għażla naturali]]<ref>[http://evolution.berkeley.edu/evosite/evo101/IIIMechanisms.shtml] ''Mechanisms: The Processes of Evolution'' (Mekkaniżmi: Il-Proċess tal-Evoluzzjoni)</ref>. Fl-għażla naturali, jekk allele tagħmel iżjed probabbli li organiżmu jibqa' ħaj u jirriroduċi, maż-żmien din l-allele issir iżjed komuni. Imma jekk allele tkun ta' ħsara, l-għażla naturali tagħmilha inqas kommuni. Pereżempju, jekk il-ġżira qegħda ssir iżjed kiesħa kull sena u miksija bis-silġ għall-parti l-kbira tas-sena, allura l-allele tas-suf abjad issir iżjed utli għall-ġrieden, billi tagħmilhom iżjed diffiċli li jarawhom il-redaturi kontra s-silġ. Inqas mill-ġrieden bojjod jinħatfu mill-predaturi, u għalhekk maż-żmien il-ġrieden bojjod jirbħu l-ġrieden bis-suf skur. L-alleli tas-suf abjad isiru iżjed komuni, u l-alleli tas-suf skur isiru iżjed rari.
 
Il-mutazzjonijiet joħolqu alleli ġodda. Dawn l-alleli għandhom sniesel ġodda tal-ADN u jistgħu jipproduċu proteini bi prorjetajiet ġodda<ref>[http://evolution.berkeley.edu/evosite/evo101/IIICGeneticvariation.shtml] ''Genetic Variation'' (Varjazzjoni Ġenetika)</ref>. Allura anki fuq gżira ippopulataippopolata għal kollox minn ġrieden suwed, jistgħu jiġru mutazzjonijiet li joħolqu xi alleli tas-suf abjad. Il-kombinazzjoni ta' mutazzjonijiet li joħolqu alleli ġodda każwalment, u l-għażla naturali li tagħżel dawk li huma utli, iġġib l-[[adattament]]. Dan jiġri meta organiżmi jinbidlu b'mod li jgħinhom jibqgħu ħajjin u jirriproduċu.
 
==L-inġinerija ġenetika==