Scandentia: Differenza bejn il-verżjonijiet

Content deleted Content added
mNo edit summary
No edit summary
Linja 1:
[[Category:Scandentia]]
{{Taxobox
| colorisem = pink[[Scandentia]]
| imagestampa = Anathana ellioti John Gould 1848.jpg
| name = [[Scandentia]]
| daqs_stampa = 200px
| image = Anathana ellioti John Gould 1848.jpg
| image_captiondeskrizzjoni_stampa = TpinġijjaTpinġija ta' ''[[Anathana ellioti]]''
| renju = [[Annimal|Animalia]]
| image_width = 300px
| regnumfajlum = [[AnimaliaChordata]]
| phylumklassi = [[ChordataMammalia]]
| classissottoklassi = [[MammaliaTheria]]
| subclassisinfraklassi = [[TheriaEutheria]]
| infraclassissuperordni = [[EutheriaEuarchontoglires]]
| superordoordni = [[EuarchontogliresScandentia]]
| awtorità_ordni = [[Johann Andreas Wagner|Wagner]], 1855
| ordo = [[Scandentia]]
| range_mapmappa_firxa = Firxa ta' l-ordni Scandentia.PNG
| ordo_authority = (Wagner, 1855)
| daqs_mappa_firxa = 250px
| range_map = Firxa ta' l-ordni Scandentia.PNG
| range_map_captiondeskrizzjoni_mappa_firxa = Firxa tal-ordni Scandentia bl-aħmar
| range_map_width = 300px
| range_map_caption = Firxa tal-ordni Scandentia bl-aħmar
}}
[['''Scandentia]]''' huwahija [[ordni (bijoloġija)|ordni]] ta' [[mammiferu|mammiferi]] [[placentatiplacentat]]i, eżattament it-[[tupaja|tupaji]], fil-[[klassi (bijoloġija)|klassi]] [[Mammalia]], fis-[[sottoklassi (bijoloġija)|sottoklassi]] [[Theria]], fl-[[infraklassi]] [[Eutheria]], fis-[[superordni]] [[Euarchontoglires]], u fil-[[klad]] [[Euarchonta]].
[[Image:SchädelSpitzhörnchenzusätzlicheBeschriftung.jpg|thumb|300px|right|Ir-Ras ta' skeletru ta' ''Tupaia'']]
[[Image:Dentition_tupaia.jpg|thumb|300px|right|Ix-Xedaq ta' ''Tupaia'']]
[[Scandentia]] huwa [[ordni]] ta' [[mammiferi]] [[placentati]] eżattament it-[[tupaja|tupaji]], fil-[[klassi]] [[Mammalia]], fis-[[sottoklassi]] [[Theria]], fl-[[infraklassi]] [[Eutheria]], fis-[[superordni]] [[Euarchontoglires]], u fil-[[klad]] [[Euarchonta]].
 
DanDin l-[[ordni]] magħmulhi magħmula minn 2żewġ [[familja (bijoloġija)|familji]], [[Tupaiidae]], u [[Ptilocercidae]], minn 5ħames [[ġeneru|ġeneri]], ''[[Anathana]]'', ''[[Dendrogale]]'', ''[[Tupaia]]'' ([[Tupaia]] maqsum f'2 [[sottoġeneru|sottoġeneri]] ''[[Tupaia]]'' u ''[[Lyonogale]]''), ''[[Urogale]]'' u ''[[Ptilocercus]]'' u minn 20 speċi ħajja.
 
Dan l-ordniScandentia flimkien ma' 2żewġ ordnijiet oħra, d-[[Dermoptera]] u l-[[Primates]], jiffurmaw il-[[klad]] [[Euarchonta]] u dan ta' ltal-aħħar flimkien mal-[[klad]] [[Glires]] jiffurmaw is-[[superordni]] [[Euarchontoglires]].
 
{{Clade | style=font-size:75%;line-height:75%
Line 31 ⟶ 27:
| label1=[[Glires]]
| 1={{Clade
| 1=[[Rodent]]ia ([[Ġurdien|ġrieden]])
| 2=[[Lagomorpha]] ([[Fenek|fniek]], [[Liebru|liebri]], [[Pika|piki]])}}
| label2=[[Euarchonta]]
| 2={{Clade
| 1=[[Scandentia]] ([[Tupaja|tupaji]])
| 2={{Clade
| 1=[[Dermoptera]] ([[Kolugo|kolugi]])
| 2={{Clade
| 1=†[[Plesiadapiformes]]
| 2=[[Primate|Primates]] ([[Xadina|Xadini]]xadini)}} }} }} }}
}}
 
==Lista ta' ltal-[[speċi|ispeċi]]jiet ħajjin tal-[[ordni]] [[Scandentia]]==
''(għal aktar informazzjoni ara l-artiklu [[Tupaja]])''
 
*[[Ordni]] [['''Scandentia]]'''
==Lista ta' l-[[speċi|ispeċi]]jiet ħajjin tal-[[ordni]] [[Scandentia]]==
**[[Familja]] [[Tupaiidae]]
***[[Ġeneru]] ''[[Anathana]]''
****[[Tupaja ta' Madras]], ''[[Anathana ellioti]]''
***[[Ġeneru]] ''[[Dendrogale]]''
****[[Tupaja ta' denbu lixx ta' Bornejo]], ''[[Dendrogale melanura]]''
****[[Tupaja ta' denbu lixx tat-Tramuntana]], ''[[Dendrogale murina]]''
***[[Ġeneru]] ''[[Tupaia]]''
****[[Sottoġeneru]] ''[[Tupaia]]''
*****[[Tupaja tat-Tramuntana]], ''[[Tupaia belangeri]]''
*****[[Tupaja ta' żaqqu dehebi]], ''[[Tupaia chrysogaster]]''
*****[[Tupaja strixxat]], ''[[Tupaia dorsalis]]''
*****[[Tupaja komuni]], ''[[Tupaia glis]]''
*****[[Tupaja rqiq]], ''[[Tupaia gracilis]]''
*****[[Tupaja ta' Horsfield]], ''[[Tupaia javanica]]''
*****[[Tupaja ta' saqajħsaqajh twal]], ''[[Tupaia longipes]]''
*****[[Tupaja ta' Nikobar]], ''[[Tupaia nicobarica]]''
*****[[Tupaja mpitter]], ''[[Tupaia picta]]''
*****[[Tupaja ħamrani]], ''[[Tupaia splendidula]]''
****[[Sottoġeneru]] ''[[Lyonogale]]''
*****[[Tupaja ż-żgħir]], ''[[Tupaia minor]]''
*****[[Tupaja Kalamjan]], ''[[Tupaia moellendorffi]]''
*****[[Tupaja tal-muntanji]], ''[[Tupaia montana]]''
*****[[Tupaja ta' Palaw]], ''[[Tupaia palawanensis]]''
*****[[Tupaja ill-kbir]], ''[[Tupaia tana]]''
***[[Ġeneru]] ''[[Urogale]]''
****[[Tupaja tal-Filippini]], ''[[Urogale everetti]]''
**[[Familja]] [[Ptilocercidae]]
***[[Ġeneru]] ''[[Ptilocercus]]''
****[[Tupaja ta' denbu pinna]], ''[[Ptilocercus lowii]]''
 
*[[Ordni]]==Tassonomija tal-ordni [[Scandentia]]==
**[[Familja]] [[Tupaiidae]]
***[[Ġeneru]] ''[[Anathana]]''
****[[Tupaja ta' Madras]], ''[[Anathana ellioti]]''
***[[Ġeneru]] ''[[Dendrogale]]''
****[[Tupaja ta' denbu lixx ta' Bornejo]], ''[[Dendrogale melanura]]''
****[[Tupaja ta' denbu lixx tat-Tramuntana]], ''[[Dendrogale murina]]''
***[[Ġeneru]] ''[[Tupaia]]''
****[[Sottoġeneru]] ''[[Tupaia]]''
*****[[Tupaja tat-Tramuntana]], ''[[Tupaia belangeri]]''
*****[[Tupaja ta' żaqqu dehebi]], ''[[Tupaia chrysogaster]]''
*****[[Tupaja strixxat]], ''[[Tupaia dorsalis]]''
*****[[Tupaja komuni]], ''[[Tupaia glis]]''
*****[[Tupaja rqiq]], ''[[Tupaia gracilis]]''
*****[[Tupaja ta' Horsfield]], ''[[Tupaia javanica]]''
*****[[Tupaja ta' saqajħ twal]], ''[[Tupaia longipes]]''
*****[[Tupaja ta' Nikobar]], ''[[Tupaia nicobarica]]''
*****[[Tupaja mpitter]], ''[[Tupaia picta]]''
*****[[Tupaja ħamrani]], ''[[Tupaia splendidula]]''
****[[Sottoġeneru]] ''[[Lyonogale]]''
*****[[Tupaja iż-żgħir]], ''[[Tupaia minor]]''
*****[[Tupaja Kalamjan]], ''[[Tupaia moellendorffi]]''
*****[[Tupaja tal-muntanji]], ''[[Tupaia montana]]''
*****[[Tupaja ta' Palaw]], ''[[Tupaia palawanensis]]''
*****[[Tupaja il-kbir]], ''[[Tupaia tana]]''
***[[Ġeneru]] ''[[Urogale]]''
****[[Tupaja tal-Filippini]], ''[[Urogale everetti]]''
**[[Familja]] [[Ptilocercidae]]
***[[Ġeneru]] ''[[Ptilocercus]]''
****[[Tupaja ta' denbu pinna]], ''[[Ptilocercus lowii]]''
 
==Tassonomija ta' l-ordni*Ordni [[Scandentia==]]
**[[Ġeneru]] ''[[Nycticonodon]]
 
*[[Ordni]] [[Scandentia]]
**[[Ġeneru]] ''[[Nycticonodon]]
***''[[Nycticonodon caparti]]''
**[[Familja]] [[Tupaiidae]]
***[[Ġeneru]] ''[[Anathana]]'' (Lyon, 1913)
****''[[Anathana ellioti]]'' (Waterhouse,1850)
***[[Ġeneru]] ''[[Dendrogale]]''
****''[[Dendrogale melanura]]'' (Thomas, 1892)
*****''[[Dendrogale melanura baluensis]]'' (Lyon, 1913)
*****''[[Dendrogale melanura melanura]]'' (Thomas, 1892)
****''[[Dendrogale murina]]'' (Müller &u Schlegel,1843)
***[[Ġeneru]] ''[[Tupaia]]'' (Raffles,1821)
****[[Sottoġeneru]] ''[[Tupaia]]'' (Raffles,1821)
*****''[[Tupaia belangeri]]''
******''[[Tupaia belangeri annamensis]]''
Line 119 ⟶ 113:
******''[[Tupaia belangeri yaoshanensis]]''
******''[[Tupaia belangeri yunalis]]''
*****''[[Tupaia chrysogaster]]'' (Miller, 1903)
*****''[[Tupaia dorsalis]]'' (Schlegel, 1857)
*****''[[Tupaia glis]]''
******''[[Tupaia glis anambae]]'' (Lyon, 1913)
******''[[Tupaia glis batamana]]'' (Lyon, 1907)
******''[[Tupaia glis carimatae]]'' (Miller, 1906)
******''[[Tupaia glis castanea]]'' (Miller, 1903)
******''[[Tupaia glis chrysomalla]]'' (Miller, 1900)
******''[[Tupaia glis cognata]]'' (Chasen, 1940)
******''[[Tupaia glis demissa]]'' (Thomas, 1904)
******''[[Tupaia glis discolor]]'' (Lyon, 1906)
******''[[Tupaia glis ferruginea]]'' (Raffles, 1821)
******''[[Tupaia glis glis]]'' (Diard, 1820)
******''[[Tupaia glis hypochrysa]]'' (Thomas, 1895)
******''[[Tupaia glis jacki]]'' (Robinson &u Kloss, 1918)
******''[[Tupaia glis lacernata]]'' (Thomas &u Wroughton, 1909)
******''[[Tupaia glis longicauda]]'' (Kloss, 1911)
******''[[Tupaia glis lucida]]'' (Thomas &u Hartert, 1895)
******''[[Tupaia glis muelleri]]'' (Kohlbrugge, 1895)
******''[[Tupaia glis natunae]]'' (Lyon, 1911)
******''[[Tupaia glis obscura]]'' (Kloss, 1911)
******''[[Tupaia glis operosa]]'' (Robinson &u Kloss, 1914)
******''[[Tupaia glis pemangilis]]'' (Lyon, 1911)
******''[[Tupaia glis phaeura]]'' (Miller, 1902)
******''[[Tupaia glis pulonis]]'' (Miller, 1903)
******''[[Tupaia glis raviana]]'' (Lyon, 1911)
******''[[Tupaia glis redacta]]'' (Robinson, 1916)
******''[[Tupaia glis riabus]]'' (Lyon, 1913)
******''[[Tupaia glis salatana]]'' (Lyon, 1913)
******''[[Tupaia glis siaca]]'' (Lyon, 1908)
******''[[Tupaia glis siberu]]'' (Chasen &u Kloss, 1927)
******''[[Tupaia glis sordida]]'' (Miller, 1900)
******''[[Tupaia glis tephrura]]'' (Miller, 1903)
******''[[Tupaia glis ultima]]'' (Robinson &u Kloss, 1914)
******''[[Tupaia glis umbratilis]]'' (Chasen, 1940
******''[[Tupaia glis wilkinsoni]]'' (Robinson &u Kloss, 1911)
*****''[[Tupaia gracilis]]'' (Thomas, 1893)
******''[[Tupaia gracilis ederata]]'' (Lyon, 1906)
******''[[Tupaia gracilis gracilis]]'' (Thomas, 1893)
******''[[Tupaia gracilis inflata]]'' (Lyon, 1906)
*****''[[Tupaia javanica]]'' (Horsfield, 1822)
******''[[Tupaia javanica javanica]]'' (Horsfield,1822)
******''[[Tupaia javanica occidentalis]]'' (Robinson &u Kloss, 1918)
*****''[[Tupaia longipes]]'' (Thomas, 1893)
*****''[[Tupaia nicobarica]]'' (Zelebor, 1869)
*****''[[Tupaia picta]]'' (Thomas, 1892)
*****''[[Tupaia splendidula]]'' (Gray, 1865)
****[[Sottoġeneru]] ''[[Lyonogale]]'' (Conisbee, 1953)
*****''[[Tupaia minor]]'' (Günther, 1876)
******''[[Tupaia minor caedis]]'' (Chasen &u Kloss, 1931)
******''[[Tupaia minor humeralis]]'' (Robinson &u Kloss, 1919)
******''[[Tupaia minor malaccana]]'' (Anderson, 1879)
******''[[Tupaia minor minor]]'' (Günther, 1876)
******''[[Tupaia minor sincipis]]'' (Lyon, 1911)
*****''[[Tupaia moellendorffi]]''
*****''[[Tupaia montana]]'' (Thomas, 1892)
******''[[Tupaia montana baluensis]]'' (Lyon, 1913)
******''[[Tupaia montana montana]]'' (Thomas, 1892)
*****''[[Tupaia palawanensis]]'' (Thomas, 1894)
*****''[[Tupaia tana]]'' (Raffles,1821)
******''[[Tupaia tana banguei]]'' (Chasen &u Kloss, 1931)
******''[[Tupaia tana besara]]'' (Lyon, 1913)
******''[[Tupaia tana bunoae]]'' (Miller, 1900)
******''[[Tupaia tana cervicalis]]'' (Miller, 1903)
******''[[Tupaia tana chrysura]]'' (Günther, 1876)
******''[[Tupaia tana kelabit]]'' (Davis, 1958)
******''[[Tupaia tana lingae]]'' (Lyon, 1913)
******''[[Tupaia tana masae]]'' (Lyon, 1913)
******''[[Tupaia tana nitida]]'' (Chasen, 1933)
******''[[Tupaia tana paitana]]'' (Lyon, 1913)
******''[[Tupaia tana sirhassenensis]]'' (Miller, 1901)
******''[[Tupaia tana speciosa]]'' (Wagner, 1840)
******''[[Tupaia tana tana]]'' (Raffles, 1821)
******''[[Tupaia tana tuancus]]'' (Lyon, 1913)
******''[[Tupaia tana utara]]'' (Lyon, 1913)
***[[Ġeneru]] ''[[Urogale]]'' (Thomas, 1892)
****''[[Urogale everetti]]'' (Thomas, 1892)
*****''[[Urogale everetti cylindrura]]''
*****''[[Urogale everetti everetti]]''
**[[Familja]] [[Ptilocercidae]]
***[[Ġeneru]] ''[[Ptilocercus]]''
****''[[Ptilocercus lowii]]'' (Gray, 1848)
*****''[[Ptilocercus lowii continentis]]'' (Thomas, 1910)
*****''[[Ptilocercus lowii lowii]]'' (Gray, 1848)
 
==Referenzi==
*Helgen, Kristofer M. (November 16, 2005). in Wilson, D. E., and Reeder, D. M. (eds): Mammal Species of the World, 3rd edition, Johns Hopkins University Press, 104-109. ISBN 0-801-88221-4..
*Corbet, G.B. and J.E. Hill, 1992, The Mammals of the Indomalayan Region: a systematic review. Nat. Hist. Mus. Publ. and Oxford Univ. Press.
*Payne, J., C.M. Francis, K. Phillipps, dan S.N. Kartikasari. 2000. Panduan Lapangan Mamalia di Kalimantan, Sabah, Sarawak &u Brunei Darussalam. The Sabah Society, Wildlife Conservation Society-Indonesia Programme dan WWF Malaysia. ISBN 979-95964-0-8
 
==Ħoloq/Linkijiet Esterniesterni==
*http://mbgnet.mobot.org/sets/rforest/animals/shrew.htm
*http://nationalzoo.si.edu/Animals/SmallMammals/fact-lessertreeshrew.cfm
*http://www.hoglezoo.org/animals/view.php?id=183
 
[[CategoryKategorija:Scandentia| ]]
 
[[cs:Tany]]
Line 223 ⟶ 219:
[[li:Boumspitsmuis]]
[[hu:Mókuscickányok]]
[[mt:Tupaja]]
[[nl:Toepaja's]]
[[ja:ツパイ目]]