Malarja: Differenza bejn il-verżjonijiet
Content deleted Content added
No edit summary |
m issortjar |
||
Linja 1:
{{stub|
{{ċaħda medika}}
[[Stampa:P vivax trophozoite4.jpg|right|thumb|200px|Ċellula ħamra infettata mill-''P.vivax'']]
'''Malarja''', li hija korruzzjoni ta' ''male aria'' (li tfisser "arja ħażina" bit-[[Lingwa Taljana|Taljan]]), hija [[marda infettiva]] li tolqot madwar 350-500 miljun ruħ u tikkawża bejn 1.3-3 miljun mewt fis-sena <ref>Campbell, Neil A. et al. "Biology" Seventh edition. Menlo Park, CA: Addison Wesley Longman, Inc. 2005</ref>, partikolarment fit-[[tropiċi]]. 85-90% ta' dawn l-imwiet iseħħu fl-[[Afrika]] [[Sub-Saħarjan]]a.<ref>Scott P. Layne, M.D. UCLA Department of Epidemiology, "[http://www.ph.ucla.edu/epi/layne/Epidemiology%20220/07.malaria.pdf Principles of Infectious Disease Epidemiology / EPI 220]"</ref> Ir-rata ta' mwiet hija mistennija li tirdoppja fl-għoxrin sena li jmiss.<ref>[http://www.wgbh.org:81/cgi-bin/nph-algs.cgi/000000A/http/www.wgbh.org/schedules/program-info?program_id=2682027&episode_id=2682029 Hull, Kevin. (2006) "Malaria: Fever Wars". PBS Documentary]</ref> L-istatistiċi eżatti m'humiex magħrufa sew għaliex ħafna drabi dawn il-każijiet iseħħu f'inħawi rurali fejn in-nies ma jkollhomx aċċess għal sptarijiet u/jew il-mezzi neċessarji sabiex jirċievu l-kura medika. Konsegwentement, ħafna każijiet jispiċċaw biex jiġu ttrattati fid-djarijiet tal-pazzjenti u għaldaqstant ma jiġux dokumentati.<ref>[http://www.wgbh.org:81/cgi-bin/nph-algs.cgi/000000A/http/www.wgbh.org/schedules/program-info?program_id=2682027&episode_id=2682029 Hull, Kevin. (2006) "Malaria: Fever Wars". PBS Documentary]</ref>
Il-malarja hija kkawżata minn [[parassita]] [[protozoa|protozoiku]] tal-genus ''[[Plasmodium]]'' (phylum [[Apicomplexa]]), u l-[[vettur (bioloġija)|vettur]] li jitrażmetti l-parassita hija n-[[nemusa]] ''[[Anopheles]]'' mara. Il-''[[Plasmodium falciparum|P. falciparum]]'' huwa varjetà ta' dal-parassita li jikkawża daqs 80% tal-każijiet u 90% ta' l-imwiet. Tfal taħt il-ħames snin u nisa tqal huma l-iktar vulnerabbli għad-diversi forom ta' malarja.
| |||