Marokk
Il-Marokk (bl-Għarbi: المغرب, rum. al-Magħrib), uffiċjalment ir-Renju tal-Marokk, huwa pajjiż fir-reġjun tal-Magreb fl-Afrika ta’ Fuq. Tinjora l-Baħar Mediterran lejn it-tramuntana u l-Oċean Atlantiku lejn il-punent, u għandha fruntieri fuq l-art mal-Alġerija fil-lvant, u t-territorju kkontestat tas-Saħara tal-Punent fin-nofsinhar. Il-Marokk jippretendi wkoll il-komunità awtonoma Spanjoli ta' Ceuta, Melilla u Peñón de Vélez de la Gomera, u diversi gżejjer żgħar ikkontrollati mill-Ispanjol lil hinn mill-kosta tiegħu.[7] Mifrux fuq erja ta’ 446,300 km2 (172,300 sq mi)[8] jew 716,550 km2 (276,660 sq mi),[9][b], u b’popolazzjoni ta’ madwar 37 miljun ċittadin. Ir-reliġjon uffiċjali u predominanti tagħha hija l-Islam, u l-lingwi uffiċjali huma l-Għarbi u l-Berberu (Tamazight); il-Franċiż u d-djalett Marokkin tal-Għarbi (l-Għarbija l-Magħribija d-Dariġa) huma wkoll mitkellma ħafna. L-identità u l-kultura Marokkina hija taħlita ta’ kulturi Għarab, Berber, Afrikani u Ewropej. Il-kapitali tagħha hija Rabat, filwaqt li l-akbar belt tagħha hija Casablanca.[10] Il-bliet importanti ieħor tinkludi Agadir, Fes, Meknès, Marrakexx, u Uġda.
Renju tal-Marokk المملكة المغربية al-Mamlaka l-Magħribijja ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Mottu: "الله، الوطن، الملك" "Allāh, al-Waṭan, al-Malik" (transliterazzjoni) "ⴰⴽⵓⵛ, ⴰⵎⵓⵔ, ⴰⴳⵍⵍⵉⴷ" "Alla - Patria - Re" |
||||||
Innu nazzjonali: "An-Naxid ax-Xarif" "L-Innu x-Xarif" (transliterazzjoni) |
||||||
Belt kapitali | Rabat 34°02′N 6°51′W / 34.033°N 6.85°W
| |||||
L-ikbar belt | Casablanca | |||||
Lingwi uffiċjali | Għarbi[1]Berberu[2] | |||||
Gvern | Monarkija kostituzzjonali | |||||
- | Re | Moħammed VI | ||||
- | Prim Ministru | Aziz Akhannouch[3] | ||||
Unifikazzjoni | 1554 | |||||
- | Unifikata mid-Dinastija Sagħdija | 1554 | ||||
- | Dinastija Għalawija (preżenti) | 1666 | ||||
- | Independenza minn Franza | 2 ta' Marzu, 1956 | ||||
- | Independenza minn Spanja | 7 ta' April, 1956 | ||||
Erja | ||||||
- | Total | 446,300 km2 (57) 172,414 mil kwadru |
||||
- | Ilma (%) | 250km² (0.056%) | ||||
Popolazzjoni | ||||||
- | stima tal-2009 | 31,993,000[5] (37) | ||||
- | ċensiment tal-2004 | 29,680,069[4] | ||||
- | Densità | 71.6/km2 (122) 185.5/mili kwadri |
||||
PGD (PSX) | stima tal-2008 | |||||
- | Total | $137.126 biljun[6] (57) | ||||
- | Per capita | $4,362[6] (115) | ||||
PGD (nominali) | stima tal-2008 | |||||
- | Total | $88.879 biljun[6]> (61) | ||||
- | Per capita | $2,827[6] (109) | ||||
IŻU (2007) | ▲ 0.654 (medju) (130) | |||||
Valuta | Dirham Marokkin (MAD ) |
|||||
Żona tal-ħin | WET (UTC+0) | |||||
Kodiċi telefoniku | 212 | |||||
TLD tal-internet | .ma |
Ir-reġjun li jikkostitwixxi l-Marokk ilu abitat mill-era tal-Paleolitiku aktar minn 300,000 sena ilu. Id- dinastija Idrisija ġiet stabbilita minn Idris I fl-788 u sussegwentement ġiet immexxija minn serje ta’ dinastiċi indipendenti oħra, li laħqet il-quċċata tagħha bħala qawwa reġjonali fil-11 u t-12-il seklu, taħt id-dinastiji Almoravid u Almohad, meta kienet tikkontrolla l-biċċa l-kbira tal-Peniżola Iberika u l-Magreb.[11] Sekli ta' migrazzjoni Għarbija lejn il-Magreb mis-seklu 7 bidlu l-ambitu demografiku tar-reġjun. Fis-sekli 15 u 16, il-Marokk iffaċċja theddid estern għas-sovranità tiegħu, bil-Portugall ħataf xi territorju u l-Imperu Ottoman jindaħal mil-lvant. Id-dinastiji Marinija u Sagħdija inkella rreżistu d-dominazzjoni barranija, u l-Marokk kien l-uniku nazzjon tal-Afrika ta’ Fuq li ħarab mid-dominju Ottoman. Id-dinastija Għalawija, li tmexxi l-pajjiż sal-lum, ħatbet il-poter fl-1631, u matul iż-żewġ sekli ta' wara espandiet ir-relazzjonijiet diplomatiċi u kummerċjali mad-dinja tal-Punent. Il-post strateġiku tal-Marokk ħdejn il-bokka tal-Mediterran ġibed interess Ewropew imġedded; fl-1912, Franza u Spanja qasmu l-pajjiż fi protettorati rispettivi, u rriżervaw żona internazzjonali f'Tanġer. Wara rvellijiet u rewwixti intermittenti kontra l-ħakma kolonjali, fl-1956, il-Marokk reġa’ kiseb l-indipendenza tiegħu u rġa’ unifikat.
Mill-indipendenza, il-Marokk baqa' relattivament stabbli. Għandha l-ħames l-akbar ekonomija fl-Afrika u teżerċita influwenza sinifikanti kemm fl-Afrika kif ukoll fid-dinja Għarbija; hija meqjusa bħala qawwa tan-nofs fl-affarijiet globali u għandha sħubija fil-Lega Għarbija, l-Unjoni tal-Magreb Għarbi, l-Unjoni għall-Mediterran, u l-Unjoni Afrikana.[12] Il-Marokk huwa unitarju semi-monarkija kostituzzjonali b'parlament elett. Il-fergħa eżekuttiva hija mmexxija mir-Re tal-Marokk (il-Malek), bir-renjanti attwali huwa r-re Moħammed VI, u l-prim ministru, filwaqt li setgħa leġiżlattiva hija mogħtija lill-żewġ kmamar tal-parlament: il-Kamra tar-Rappreżentanti u l-Kamra tal-Kunsillieri. Is-setgħa ġudizzjarja hija tal-Qorti Kostituzzjonali, li tista' tirrevedi l-validità tal-liġijiet, l-elezzjonijiet, u r-referenda.[13] Ir-re għandu setgħat eżekuttivi u leġiżlattivi vasti, speċjalment fuq il-militari, politika barranija u affarijiet reliġjużi; jista' joħroġ digrieti msejħa dahir (Għarbi: ظهير, rum. Ẓahīr), li għandhom saħħa ta' liġi, u jista' wkoll ixolji l-parlament wara li jikkonsulta lill-prim ministru u lill- president tal-qorti kostituzzjonali.
Il-Marokk jippretendi s-sjieda tal-territorji mhux awtonomi tas-Saħara tal-Punent, li hija ddeżinjaha l-Provinċji tan-Nofsinhar. Fl-1975, wara li Spanja qablu li tiddikolonizza t-territorju u ċċedi l-kontroll tagħha lill-Marokk u lill-Mawritanja, faqqgħet gwerra tal-guerrilla bejn dawk il-poteri u wħud mill-abitanti lokali. Fl-1979, il-Mawritanja ċediet lil tal-pretensjoni tagħha lejn iż-żona, iżda l-gwerra kompliet tiġri. Fl-1991, intlaħaq ftehim ta’ waqfien mill-ġlied, iżda l-kwistjoni tas-sovranità baqgħet mhux solvuta. Illum, il-Marokk jokkupa żewġ terzi tat-territorju, u l-sforzi biex tissolva t-tilwima s'issa naqsu milli jkisser l-imblokk politiku.
Isem u etimoloġija immodifika
L-isem Marokk hija msellef mit-Taljan Marocco, mill-Portugiż Marrocos jew mill-Ispanjol Marruecos, mill-Għarbi مُرَّاكُش (murrākux), aktarx minn Berber; qabbel l-Amażigh Marokkin ⴰⵎⵓⵔ ⵏ ⴰⴽⵓⵛ (amūr n akuc, litteralment “Art ta’ Alla”), derivat mill-isem tal-belt Marrakexx, li kienet il-kapitali tad-dinastija Almoravid, il-kalifat Almohad, u d-dinastija Sagħdija.[14] Matul id-dinastija Almoravid, il-belt Marrakexx ġiet stabbilita taħt l-isem Tāmurākuxt, derivat mill-Berber antika tal-belt amūr n akux (litteralment “Art/Pajjiż ta’ Alla”).[15]
Storikament, it-territorju kien parti minn dak li ġeografi Misilmin rreferew bħala l-Magreb l-Aqsa (Għarbi: المغرب الأقصى, al-Magħrib al-Aqṣā, "il-Punent l-Ibgħad [fid-dinja Islamika]" li tindika bejn wieħed u ieħor iż-żona minn Tiaret sal-Atlantiku) b'kuntrast mar-reġjuni ġirien tal-Magreb l-Awsat (Għarbi: المغرب الأوسط, al-Magħrib al-Awsaṭ, "il-Punent in-Nofs": Tripli sa Béjaïa) u l-Magreb l-Adna (Għarbi: المغرب الأدنى, al-Magħrib al-Adnā, "il-Punent l-Eqreb": Alessandria sa Tripli).[16]
L-isem modern l-Għarbi tal-Marokk huwa l-Magħrib (المغرب, li jfisser "il-punent; l-art tal-estinzjoni"), bl-isem Għarbi uffiċjali tar-Renju jkun al-Mamlakat al-Magħribijja (المملكة المغربية; li jfisser "ir-Renju tal-Magreb/Punent/l-art tal-estinzjoni").[17][18][19] Bit-Tork, il-Marokk huwa magħruf bħala Fas, isem li ġej mill-kapitali antika tiegħu ta' Fes li x'aktarx ġej mill-Berber issafen (litteralment: "xmajjar").[20][21]
F'partijiet oħra tad-dinja Misilma, pereżempju fil-letteratura Għarbija Eġizzjana u tal-Lvant Nofsani qabel nofs is-seklu 20, il-Marokk kien komunement imsejjaħ Murrākux/Marrākix (مراكش).[22] It-terminu għadu jintuża biex jirreferi għall-Marokk illum f'diversi Indo-Iranjani lingwi, inklużi Persjan, Urdu, u Punġabi.[23]
Il-Marokk ġie msemmi politikament ukoll b'varjetà ta' termini li jindikaw il-wirt Xarifi tad-dinastija Għalawija, bħal al-Ijāla ax-Xarīfa (الإيالة الشريفة) jew al-Imbarāṭūrijja ax-Xarīfa (الإمبراطورية الشريفة), mogħtija bil-Franċiż bħala l'Empire chérifien u bl-Ingliż bħala l-Cherifian Empire.[24][25] Allura huwa wkoll mogħtija bil-Malti bħala l-Imperu Xarif.
Storja immodifika
Fondazzjoni u dinastiji immodifika
Il-konkwista Misilma tal-Magreb, li bdiet f'nofs is-seklu 7, inkiseb mill-kalifat tad-dinastija Umawija kmieni fis-seklu ta' wara. Ġib kemm il-lingwa Għarbija kif ukoll l-Islam fiż-żona. Għalkemm parti mill-Imperu Islamiku akbar, il-Marokk kien inizjalment organizzat bħala provinċja sussidjarja tal-Ifriqija, bil-gvernaturi lokali maħtura mill-gvernatur Misilmin fil-Kairouan.[26] Sekli ta' migrazzjoni Għarbija lejn il-Magreb mis-seklu 7 bidlu l-ambitu demografiku tal-Marokk.
It-tribujiet indiġeni Berberi adottaw l-Islam, iżda żammew il-liġi konswetudinarja tagħhom. Huma ħallsu wkoll taxxi u ġieħ lill-amministrazzjoni Musulmana l-ġdida.[27] L-ewwel stat Mislem indipendenti fiż-żona tal-Marokk modern kien ir-Renju ta’ Nekor, emirat fil-Muntanji tar-Rif. Din twaqqfet minn Saliħ I bin Mansur fl-710, bħala stat klijent tal-kalifat Umawi. Wara li faqqgħet ir-Rivolta tal-Berber fl-739, il-Berberi ffurmaw stati indipendenti oħra bħall-Miknasa tal-Siġilmasa u l-Barghawata.
Il-fundatur tad-dinastija Idrisija u l-bun-neputi ta' Ħasan bin Għali, Idris bin Għabdilla, kien ħarab lejn il-Marokk wara l-kalifat Għabbasi massakru tal-familja tiegħu fil-Ħeġaż. Huwa kkonvinċa lit-tribujiet Berberi Awraba biex ikissru l-lealtà tagħhom lejn l-Għabbasin imbiegħda u waqqaf id-dinastija Idrisija fis-sena 788. L-Idrisin stabbilixxew Fes bħala l-kapitali tagħhom u l-Marokk sar ċentru ta’ tagħlim Islamiku u maġġuri qawwa reġjonali. L-Idrisin ġew imkeċċija fl-927 mill-kalifat Fatimi u l-alleati tagħhom Miknasa. Wara li Miknasa kissru r-relazzjonijiet mal-Fatimin fl-932, dawn tneħħew mill-poter mill-Maghrawa tal-Siġilmasa fl-980.
Mis-seklu 11 'il quddiem, qamet sensiela ta' dinastiji Berberi.[28][29][30] Taħt id-dinastija Sanhaġa Almoravida u d-dinastija Masmuda Almohada,[31] il-Marokk iddomina l-Magreb, il-Andalus fil-Iberja, u r-reġjun tal-Punent tal-Mediterran. Mis-seklu 13 'il quddiem il-pajjiż ra migrazzjoni massiva tat-tribujiet Għarab Bni Hilal. Fis-sekli 13 u 14 id-dinastija Zenata Berbera Marinija kellhom il-poter fil-Marokk u stinkaw biex jirreplikaw is-suċċessi tal-Almohadin permezz ta’ kampanji militari fl-Alġerija u Spanja. Kienu segwiti mid-dinastija Wattasija. Fis-seklu 15, ir-Reconquista temmet il-ħakma Misilma fl-Iberja u ħafna Misilmin u Lhud ħarbu lejn il-Marokk.[32]
L-isforzi tal-Portugiżi biex jikkontrollaw il-kummerċ tal-baħar Atlantiku fis-seklu 15 ma affettwawx ħafna l-intern tal-Marokk minkejja li rnexxielhom jikkontrollaw xi possedimenti fuq il-kosta tal-Marokk iżda ma vvizzjawx aktar 'il bogħod minn ġewwa.
Fl-1549, ir-reġjun waqa 'f'idejn dinastiji Għarab suċċessivi li jsostnu nisel mill-Profeta Islamiku, Muħammad: l-ewwel id-dinastija Xarifija Sagħdija li ħakmet mill-1549 sal-1659, u mbagħad id-dinastija Għalawi, li baqgħu fil-poter mis-seklu 17. Il-Marokk iffaċċja aggressjoni minn Spanja fit-tramuntana, u l-alleati tal-Imperu Ottoman ippressaw lejn il-punent.
Taħt id-dinastija Sagħdija, il-pajjiż temm id-dinastija Aviz tal-Portugall fil-Battalja ta' Alcácer Quibir fl-1578. Ir-renju tas-Sultan Aħmad il-Mansur ġab għana ġdid u prestiġju lis-Saltna s-Sagħdija, u spedizzjoni kbira lejn l-Afrika tal-Punent kkaġunaw telfa kbira lill-Imperu Songhai fl-1591. Madankollu, il-ġestjoni tat-territorji madwar is-Saħara wera diffiċli wisq. Wara l-mewt tal-Mansur, il-pajjiż kien maqsum fost uliedu.
Wara perjodu ta' frammentazzjoni politika u kunflitt matul it-tnaqqis tad-dinastija Sagħdija, il-Marokk fl-aħħar reġa' ngħaqad mis-Sultan l-Għalawi (jew Alaouite) ir-Raxid fl-aħħar tas-snin 60, li ħa Fez fl-1666 u Marrakexx fl-1668.[33]: 230 [34]: 225 L-Għalawin irnexxielhom jistabbilizzaw il-pożizzjoni tagħhom, u filwaqt li r-renju kien iżgħar minn dawk preċedenti fir-reġjun, baqgħet pjuttost għonja. Kontra l-oppożizzjoni tat-tribujiet lokali Ismagħil Bin Xarif (1672–1727) beda joħloq stat magħqud.[35] Bil-Ġajx Ahl ir-Rif (Armata tar-Riffi) tiegħu reġa' okkupa Tanġer mir-Ingliż li kien abbandunah fl-1684 u saq lill-Spanjol minn Larache fl-1689. Il-Portugiż abbandunaw Mazagão (illum belt Il-Ġdida), l-aħħar territorju tagħhom fil-Marokk, fl-1769. Madankollu, l-assedju ta’ Melilla kontra l-Ispanjoli spiċċa b’telfa fl-1775.
Il-Marokk kien l-ewwel nazzjon li rrikonoxxa lill-Istati Uniti li għadhom żgħar bħala nazzjon indipendenti fl-1777.[36][37][38] Fil-bidu tar-Rivoluzzjoni Amerikana, bastimenti merkantili Amerikani fl-Oċean Atlantiku kienu suġġetti għal attakki minn flotot oħra. Fl-20 ta’ Diċembru 1777, is-Sultan il-Marokk Moħammed III iddikjara li l-vapuri merkantili Amerikani kienu se jkunu taħt il-protezzjoni tas-saltna u għalhekk setgħu jgawdu passaġġ sigur. It-Trattat ta' Ħbiberija bejn il-Marokk u l-Amerika, iffirmat fl-1786, huwa l-eqdem trattat ta' ħbiberija mhux miksura fl-Istati Uniti.[39][40]
Ġeografija immodifika
Il-Marokk għandu kosta ħdejn l-Oċean Atlantiku li tilħaq wara l-Istrett ta’ Ġibiltà fil-Baħar Mediterran. Hija mdawwar ma' Spanja fit-tramuntana (fruntiera tal-ilma mill-Istrett u fruntieri tal-art bi tliet exclaves żgħar kkontrollati mill-Ispanjol, Ceuta, Melilla, u Peñón de Vélez de la Gomera), l-Alġerija lejn il-lvant, u s-Saħara tal-Punent fin-nofsinhar. Peress li l-Marokk jikkontrolla l-biċċa l-kbira tas-Saħara tal-Punent, il-konfini de facto fin-Nofsinhar tiegħu hija mal-Mawritanja.
It-total tal-fruntieri l-Marokk huwa 3,523.5 km, bit-tliet pajjiżi tal-fruntiera: fl-Alġerija 1,941 km; fil-Mawritanja 1,564 km; fis-Spanja ta' Ceuta 8 km u ta' Melilla 10.5 km, teżisti wkoll segment tal-fruntiera addizzjonali ta' 75 metru bejn il-Marokk u l-exclave Spanjola ta' Peñón de Vélez de la Gomera.
Il-ġeografija tal-Marokk tifrex mill-Oċean Atlantiku, sa żoni muntanjużi, sad-deżert tas-Saħara. Il-Marokk huwa pajjiż tal-Afrika ta' Fuq li jmiss mal-Oċean Atlantiku tat-Tramuntana u l-Baħar Mediterran, bejn l-Alġerija u s-Saħara tal-Punent annessa. Hija waħda minn tliet nazzjonijiet (flimkien ma' Spanja u Franza) li għandhom kemm il-kosta Atlantika kif ukoll dik tal-Mediterran.
Il-belt kapitali tal-Marokk hija Rabat; l-akbar belt tagħha hija l-port prinċipali tagħha, Casablanca. Bliet oħra li jirreġistraw popolazzjoni ta' aktar minn 500,000 fiċ-ċensiment Marokkin tal-2014 huma Fes, Marrakexx, Meknes, Salé u Tanġer.[41]
Demografija immodifika
Bliet | Populażżjoni 2007 |
---|---|
Casablanca | 3,209,054 |
Rabat | 1,721,760 |
Fes | 1,001,798 |
Marrakex | 872,015 |
Agadir | 739,161 |
Tanġa | 726,855 |
Meknès | 564,853 |
Uġda | 414,053 |
Qnitra | 381,543 |
Tetuwan | 337,773 |
Safi | 294,856 |
Lagħjun | 190,148 |
Daħla | 72,832 |
Smara | 43,561 |
Buġdur | 42,878 |
Politika immodifika
Skont l-Economist Democracy Index tal-2022, il-Marokk huwa mmexxi taħt reġim ibridu, li skorja #3 fil-Lvant Nofsani u l-Afrika ta' Fuq, u #95 fid-dinja.[43] Il-Marokk għandu klassifikazzjoni "diffiċli" fuq il-2023 Indiċi Dinji tal-Libertà tal-Istampa.[44]
Wara l-elezzjonijiet ta' Marzu 1998, ġie ffurmat gvern ta' koalizzjoni mmexxi mill-mexxej tal-oppożizzjoni soċjaliżmu Abderrahmane Youssoufi u magħmul fil-biċċa l-kbira minn ministri miġbuda minn partiti tal-oppożizzjoni. Il-gvern tal-Prim Ministru Youssoufi kien l-ewwel gvern li qatt ġie mfassal primarjament mill-partiti tal-oppożizzjoni, u jirrappreżenta wkoll l-ewwel opportunità għal koalizzjoni ta’ partiti soċjalisti, xellug taċ-ċentru u nazzjonalisti biex jiġu inklużi fil-gvern sa Ottubru 2002. Kien ukoll il- l-ewwel darba fl-istorja politika moderna tad-dinja Għarbija li l-oppożizzjoni ħadet il-poter wara elezzjoni. Il-gvern attwali huwa mmexxi minn Aziz Akhannouch.
Il-Kostituzzjoni tal-Marokk tipprovdi għal monarkija b'Parlament u ġudikatura indipendenti. Bir-riformi kostituzzjonali tal-2011, ir-Re tal-Marokk iżomm inqas setgħat eżekuttivi filwaqt li dawk tal-prim ministru ġew imkabbra.[45][46]
Il-kostituzzjoni tagħti lir-re setgħat onoriċi (fost setgħat oħra); huwa kemm il-mexxej politiku sekulari kif ukoll l-Amir al-Mu'minīn (Emir il-Mwemmnin jew Kmandant/Prinċep tal-Fidili) bħala dixxendent dirett tal-Profeta Muħammad. Huwa jippresiedi l-Kunsill tal-Ministri; jaħtar lill-Prim Ministru mill-partit politiku li rebaħ l-aktar siġġijiet fl-elezzjonijiet parlamentari, u fuq rakkomandazzjonijiet ta’ dan tal-aħħar, jaħtar il-membri tal-gvern.
Il-kostituzzjoni tal-1996 teoretikament ippermettiet lir-re jtemm il-mandat ta’ kwalunkwe ministru, u wara konsultazzjoni mal-kapijiet tal-Assembleji ogħla u baxxi, li jxolji l-Parlament, jissospendi l-kostituzzjoni, isejjaħ għal elezzjonijiet ġodda, jew imexxi b’digriet. L-unika darba li dan ġara kien fl-1965. Ir-Re huwa formalment il-kmandant in-kap tal-forzi armati.
Il-Marokk huwa uffiċjalment maqsum fi 12-il reġjuni,[47] li, min-naħa tagħhom, huma suddiviżi fi 62 provinċja u 13-il prefettura.[48]
Reġjuni
- Tanger-Tetouan-Al Hoceima (Tanġer - Tetwan - Il-Ħusejma)
- Orientale (Lvant/Xerqi)
- Fès-Meknès (Fas - Maknes)
- Rabat-Salé-Kénitra (Rabat - Saleh - Il-Kenitra)
- Béni Mellal-Khénifra (Bni Mellal - Ħanifra)
- Casablanca-Settat (Dar il-Bajda - Settat)
- Marrakech-Safi (Marrakexx - Safi)
- Drâa-Tafilalet (Dragħ - Tafilalt)
- Souss-Massa (Sus - Massa)
- Guelmim-Oued Noun (Gelmim - Wied Nun)
- Laâyoune-Sakia El Hamra (L-Għejun - Saqja - ll-Ħamra)
- Dakhla-Oued Ed-Dahab (Daħla - Wied id-Deheb)
Rif immodifika
-
Muntanji Rif ħdejn Al Hoceima.
-
Pajsaġġi fil-Park Nazzjonali ta' Al Hoceima (RIF).
-
Il-Belt Al Hoceima kienet il-kapitali tar-Rif fl-1921-1926.
-
Veduta ġenerali ta' Chefchaouen.
Ir-Rif (bl-Għarbi: الريف, fil-lingwi Berberi: ⴰⵔⵉⴼ, traduzzjoni: il-Kap, il-kosta) huwa reġjun b’żoni muntanjużi u żoni ħodor fl-Afrika ta’ Fuq, b’kosta fuq il-Mediterran, li jmiss ma’ Tanger u testendi sa Saidia. fuq il-fruntiera mal-Alġerija.
Dan ir-reġjun ilu distint mill-bqija tal-Marokk sa minn żmien iż-żewġ protettorati. Ir-Rif kien taħt protettorat Spanjol b'Tetouan bħala l-kapitali tiegħu, u l-bqija tal-Marokk kien taħt protettorat Franċiż b'Rabat bħala l-kapitali tiegħu.
Ir-Rif jinkludi tmien provinċji fit-tramuntana tal-Marokk, jiġifieri, it-tmien provinċji li kienu taħt protettorat Spanjol, fosthom:
Il-provinċja ta' Fahs-Anyera (41) Il-provinċja ta' Larache (42) Provinċja ta' Chefchaouen (43) Il-provinċja ta' Al Hoceima (45) Provinċja ta' Driuch (76) Il-provinċja ta’ Nador (50). Huwa reġjun tradizzjonalment iżolat u żvantaġġat. Il-lingwa materna tal-parti tal-Lvant tal-Protettorat tar-Rif hija "Riff Berber" jew tarifit (provinċji ta' Al Hoceima, Driuch, Nador) u dik tal-parti tal-punent (provinċji ta' Fahs-Anyera, Larache, Chefchaouen) hija Għarbi djalettali. . Il-Franċiż u l-Ispanjol, li huma l-lingwi barranin ewlenin, għandhom preżenza kbira.
Ir-reġjun tar-Rif m'għandux jiġi konfuż mal-muntanji Rif, li jestendu lil hinn mir-reġjun bl-istess isem.
L-aktar bliet notevoli huma Chauen, Taunat, Targuís, Al Hoceima (qabel Villa Sanjurjo), Driuch, Melilla, Nador u Kebdana.
Parti minn dik iż-żona ġeografika fl-Afrika ta' Fuq tinkludi l-ibliet Spanjoli awtonomi ta' Melilla u Ceuta.
Reġjun tar-Rif: Koordinati: 35°N 4°W / 35, -4; Tul: 360km; Għoli massimu Muntanja Tidiguín (2.46 km); Tul 360km; Wisa '80km
Protettorat Spanjol tal-Marokk (Protectorado Español de Marruecos/حماية إسبانيا في المغرب, Himāyat Isbāniyā fi-l-Magrib) Protettorat ta' Spanja 27 ta' Novembru, 1912-6 ta' April, 1956 immodifika
Il-protettorat Spanjol tal-Marokk (bl-Għarbi: حماية إسبانيا في المغرب, Himāyat Isbāniyā fi-l-Magrib), komunement imsejjaħ il-Marokk Spanjol, huwa l-figura legali applikata għal sensiela ta’ territorji tas-Sultanat tal-Marokk li fihom Spanja, skont ftehimiet Franko-Spanjol iffirmat fis-27 ta’ Novembru 1912, eżerċita reġim protettorat sal-1956 u l-1958.
Il-protettorat kien jikkonsisti f'żewġ territorji tal-Marokk tal-lum, ġeografikament diskonġunti:
Iż-żona tat-tramuntana, li kienet tinkludi r-reġjuni ta' Rif u Yebala, kellha fruntiera tat-tramuntana mal-bliet ta' Ceuta u Melilla u l-pjazez tas-sovranità —li ma kinux jappartjenu għat-territorju tal-protettorat peress li kienu territorju Spanjol u għadhom sal-lum — u bi iż-Żona Internazzjonali ta’ Tanger; kemm fin-nofsinhar kif ukoll lejn il-lvant, il-protettorat Spanjol kien imiss mal-Franċiż. iż-żona tan-Nofsinhar, magħrufa wkoll bħala Cape Juby, bil-kapitali tagħha fil-belt omonima Cape Juby, li jmiss mal-kolonja Spanjola tas-Saħara Spanjola fin-Nofsinhar, u fit-tramuntana mal-protettorat Franċiż bix-Xmara Draa bħala l-fruntiera tagħha. Tmien xhur qabel il-ftehimiet, Franza kienet ħolqot il-protettorat tagħha stess fuq il-biċċa l-kbira tal-Marokk tal-lum. Madankollu, il-ħolqien ta 'amministrazzjoni kolonjali fuq it-territorji tal-protettorat fir-Rif ma jseħħx qabel l-1927, ladarba ż-żona kienet paċifikata. Il-protettorat kien se jdum sas-7 ta' April 1956, ħlief għaż-żona tan-Nofsinhar li Spanja kienet amministrata flimkien mas-Saħara Spanjola, u li ġiet mogħtija lill-Marokk fl-1958.
-
Bandiera merkantili użata mill-vapuri merkantili tal-Protettorat Spanjol tal-Marokk.
-
Tarka tar-Protettorat Spanjol tal-Marokk
-
Mappa tar-Protettorat Spanjol tal-Marokk
-
Organizzazzjoni taż-Żona tat-Tramuntana tal-Protettorat (1955)
-
Il-Battalja ta' Tetuan, minn Mariano Fortuny.
-
Mappa bl-Ingliż li turi l-evoluzzjoni territorjali Spanjola fil-Marokk u s-Saħara tal-Punent bejn l-1885 u l-1912.
-
Bolol tal-Protettorat Spanjol tal-Marokk
-
Kartun fl-istampa li jalludi għat-trattat Franko-Spanjol (Gideon, 22-07-1904)
-
Il-mument tal-iffirmar tat-Trattat li bih inħoloq il-Protettorat Spanjol.
-
Estensjoni tar-Repubblika tar-Rif madwar l-1924, matul il-Gwerra tar-Rif, għad-detriment tat-territorji tal-Protettorat Spanjol.
-
Fdalijiet ta' bażi militari Spanjola f'Tanaqob.
-
In-netwerk ferrovjarju tal-Nador, tal-protettorat beda bil-kostruzzjoni tal-port ta' Melilla u l-linji għall-konċessjonijiet tal-minjieri fiż-żona (CEMR) (Estacíón de ferrocarril de Nador).
-
Il-vjaġġaturi sħabi ta' Walter Mittelholzer jilagħbu l-ballun fuq il-bajja f'Cape Juby, immaġni bejn l-1930 u l-1931.
-
Mappa tal-1924 tal-Protettorat Spanjol fil-Marokk u territorji Spanjoli oħra fl-Afrika (Mapa del Protectorado Español en Marruecos y otros territorios españoles de África, 1924).
-
Plakka kolonjali fi triq f'Tetouan bl-isem tal-Gran Viżir Ahmed Ganmia, li kien l-ewwel Marokkin li ngħata s-Salib Rebbieħ ta' San Fernando. Tista 'tara t-tarka Spanjola. It-triq żammet l-isem mogħti lilha mill-amministrazzjoni Spanjola.
-
Diviżjonijiet taż-Żona tat-Tramuntana tal-Protettorat Spanjol, organizzati f'reġjuni u Kabyles u bl-aktar bliet importanti. (Cabilas del Protectorado Español de Marruecos)
-
Mappa tal-1920 taż-"żona Spanjola fil-Marokk", bi stampi ta' González Tablas, Berenguer u Silvestre. Il-mappa tikkorrispondi mal-parti tat-Tramuntana tal-protettorat assenjat lil Spanja, peress li ma tinkludix lil Cabo Juby. (Mapa de 1920 de la "zona española en Marruecos", con imágenes de González Tablas, Berenguer y Silvestre. El mapa corresponde a la parte norte del protectorado asignado a España, puesto que no incluye Cabo Juby.)
-
Bandiera tar-Repubblika Separatista tar-Rif
-
Tarka tar-Repubblika Separatista tar-Rif
-
Mappa tar-Repubblika Separatista tar-Rif
-
Gwerra ta' Rif Data 8 ta' Ġunju, 1911 – 8 ta' Lulju, 1927 (16-il sena), Poġġi protettorat Spanjol u protettorat Franċiż tal-Marokk, Casus belli Rewwixta Tribali u Iżlamika kontra l-amministrazzjoni kolonjali Spanjola-Franċiża, Riżultat Rebħa Spanjola-Franċiża, Konsegwenzi Paċifikazzjoni taż-żona u xoljiment tar-Repubblika tar-Rif
Innu: Marcha Real (Marċ Irjali); Koordinati: 35°00′N 4°30′W; Kapitali: Tetouan; Entità: Protettorat ta' Spanja; Lingwa Uffiċjali: Spanjol, Għarbi tal-Magrebi, Lingwi oħra Rifeño, Haquetía, Franċiż; Żona (1927) 20,948 km², 21,321 km² (1940-1945 ma' Tangier); Reliġjon: Iżlam, Kattoliċiżmu Ruman, Ġudaiżmu; Munita: Peseta Spanjola; Perjodu Storiku: Kolonjalizmu, Scramble for Africa, L-Ewwel Gwerra Dinjija, Perjodu ta' Interwar, It-Tieni Gwerra Dinjija, Gwerra Bierda; 30 ta' Marzu tal-1912-Trattat ta' Fez, 27 ta' Frar tal-1912-Digriet Irjali, 1920-1927-Gwerra tar-Rif, 17 ta' Lulju tal-1936-Kop ta' stat Spanjol, 17 ta' Lulju, 1936-1 ta' April, 1939-Gwerra Ċivili Spanjola, 6 ta' April, 1956-Indipendenza Forma ta' Gvern: Protettorat; Khalifa: 1913-1923 Mohammed Mehedi Ould Ben Ismael, 1924-1956 Muley El Hassan Ben El Mehdi; Kummissarju Għoli: 1913 Felipe Alfau, 1951-1956 Mendoza Rafael Garcia Valino; Żona tal-Ħin: Africa/Ceuta
Organizzazzjoni territorjali immodifika
Minbarra l-kapitali ta' kull territorju, kien hemm sensiela ta' bliet ta' xi importanza fin-naħa ta' fuq tal-protettorat Spanjol. Dawn kienu, skont iċ-ċensiment tal-1935:14 Tetuán 49,622, Larache 32,010, Alcazarquivir 29,625, Arcila 6,158, Xauen 6,065, Villa Sanjurjo 4,829, Villa Nador 4,699.
Fiż-żona tan-Nofsinhar, l-unika belt ta' xi importanza kienet Cabo Juby (il-lum Tarfaya).
Región | Superficie (km²) | Capital |
---|---|---|
Lucus | 3.114 | Larache |
Yebala | 3.038 | Tetuán, capital del Protectorado |
Gomara | 3.912 | Xauen |
Rif | 3.475 | Villa Sanjurjo (actual Alhucemas) |
Kert | 6.117 | Villa Nador (actual Nador) |
Dejta ġeopolitika taż-Żona tat-Tramuntana immodifika
Limiti: fit-tramuntana mal-Baħar Mediterran u l-enklavi Spanjoli, lejn il-punent mal-Oċean Atlantiku u ż-żona internazzjonali tal-belt ta' Tanger, fin-nofsinhar u lejn il-lvant mal-Protettorat Franċiż tal-Marokk. Żona: 20,948 km², li fiha ż-żoni muntanjużi u l-pjanuri niexfa ħallew ftit spazju għal art li tinħarat (madwar 14 % taż-żona totali).
Ir-Repubblika tar-Rif (ⵜⴰⴳⴷⵓⴷⴰ ⵏ ⴰⵔⵔⵉⴼ, Tagduda n Arrif, Repu´blica del Rof) immodifika
Ismijiet oħra: Repubblika Konfederata tat-Tribijiet tar-Rif;Innu: ⴰⵔⵔⵉⴼ ⵜⴰⵎⵎⵓⵔⵜ ⵏⴰⵖ Wasal Tamurt neɣ; (f'Riffian: «Ir-Rif hija Patrija tagħna!»)
Ir-Repubblika tar-Rif, (bil-Riffjan: ⵜⴰⴳⴷⵓⴷⴰ ⵏ ⴰⵔⵔⵉⴼ, Tagduda n Arrif; bl-Għarbi: جمهورية الريف, Ǧumhūriyat Ǧumhūriyat) kien isseparat it-territorju Spanjol tal-Afrika ta' Fuq mit-territorju tal-Afrika ta' Fuq. 1921, tipproklama ruħha indipendenti, qed reintegra fl-1926 fil-protettorat Spanjol. Xi tribujiet konfederati tar-reġjun muntanjuż tar-Rif adottaw dak l-isem biex jindikaw it-territorju li sar indipendenti minn Spanja matul il-gwerra li għamlu kontra l-pajjiż Ewropew, bejn l-1921 u l-1926 (Gwerra tar-Rif). Xi drabi jirċievi l-isem tar-Repubblika Konfederata tat-Tribijiet Rif, iżda dan l-isem ma kienx uffiċjali. Ir-repubblika ġiet xolta fis-27 ta’ Mejju, 1926 mill-koalizzjoni militari Franko-Spanjola, wara l-falliment tal-Konferenza tal-Paċi ta’ Oujda ta’ dik l-istess sena. Abd el-Krim u l-mexxejja tar-Rif irrifjutaw li jaċċettaw is-sovranità tas-Sultan tal-Marokk fuq ir-Rif li l-qawwiet Ewropej talbu minnu bħala kundizzjoni biex tiġi stabbilita l-paċi.
Żona Internazzjonali Tanger (منطقة طنجة الدولية/Zona Internacional de Tánger/Zone internationale de Tanger/Tangier International Zone) 1923-1940, 1945-1956 immodifika
Iż-Żona Internazzjonali ta' Tanġer (Għarbi: منطقة طنجة الدولية, Manṭiqat Ṭanja ad-Dawliyya; Franċiż: Zone internationale de Tanger; Ingliż: Tangier International Zone) kienet formalment protettorat ta' diversi pajjiżi li jinsab fil-belt tal-istess isem. Marokkina u tagħha hinterland bejn l-1923 u l-1956. L-entità kellha erja ta' 373 kilometru kwadru u kienet żona ta' kontroll internazzjonali, jiġifieri li l-gvern u l-amministrazzjoni tagħha kienu f’idejn kummissjoni internazzjonali magħmula minn numru ta’ pajjiżi. L-istatus tagħha ġie stabbilit mill-Istatut ta’ Tanger tal-1923 u nżamm uffiċjalment sal-indipendenza tal-Marokk fl-1956, għalkemm il-Marokk ma kisebx is-sovranità sħiħa fuq il-belt qabel l-1960.1 2
Bejn l-1940 u l-1945, il-protettorat internazzjonali fuq il-belt ġie sospiż, bi Spanja ta’ Franco teżerċita sovranità effettiva billi tintegraha fil-protettorat Marokkin.
Koordinati: 35°44′24″N 5°48′41″W; Kapitali: Tanger; Entità: Protettorat: Lingwa uffiċjali Maghrebi Għarbi, Franċiż, Spanjol, Ingliż; Żona: 373 km²; Popolazzjoni (1956): 125,000 abitant, Densità: 335.12 abitant/km²; Storja: 18 ta' Diċembru tal-1923-Istatut ta' Tanger, 14 ta' Ġunju 1940-Annessjoni Spanjola, 11 ta' Ottubru 1945-Twaqqif mill-ġdid, 29 ta' Ottubru mill-1956 Riintegrazzjoni fil-Marokk; Forma tal-Gvern: Kummissjoni Internazzjonali; Amministratur: 1926-1929 Paul Lodge, 1955-1956 Robert van de Kerckhove d'Hallebast
-
Bandiera tar-Żona Internazzjonali Tanger
-
Tarka tar-Żona Internazzjonali Tanger
-
Il-Marokk u s-Saħara fiż-żmien tal-kolonizzazzjoni. Fir-rokna ta' fuq tax-xellug tal-kontinent, iż-Żona Internazzjonali ta’ Tangier (1956).
-
Moskea Tanger fil-bidu tas-seklu 20
Protettorat Franċiż tal-Marokk (Protectorat français du Maroc/ححماية فرنسا في المغرب) 1912-2 ta' Marzu tal-Indipendenza tal-Marokk tal-1956 immodifika
Il-Protettorat Franċiż tal-Marokk (Franċiż: Protectorat français au Maroc; Għarbi: حماية فرنسا في المغرب, Himaïet Fransa fi el-Maghreb) kien protettorat Franċiż stabbilit fil-Marokk matul l-ewwel nofs tas-seklu 20.
Kien jeżisti mill-1912, meta ġie stabbilit formalment protettorat permezz tat-Trattat ta’ Fez, sal-indipendenza tal-Marokk fit-2 ta' Marzu 1956. It-territorju taħt l-amministrazzjoni tiegħu kien estiż fuq parti kbira mill-Marokk, f’żona li kienet tgħaddi minn Fez u r-Rabat lejn sa in-nofsinhar, jilħaq Mogador, u lejn il-lvant, jilħaq il-Muntanji Atlas. Il-parti tat-tramuntana saret it-territorju tal-Protettorat Spanjol tal-Marokk, li fil-fatt kien sub-kera tal-protettorat Franċiż.
-
Bandiera merkantili tal-Marokk Franċiż bejn l-1919 u l-1946.
-
Tarka tal-Protettorat Franċiż tal-Marokk
-
Territorji Marokkini (bil-vjola) taħt protettorat Franċiż
-
Karikatura ta' Tovar bl-isem “Il-Koran il-ġdid tal-Moru”, ippubblikata f'Heraldo de Madrid fil-25 ta' April, 1912.
-
Il-konkwista Franċiża tal-Marokk, c. 1907-1927
-
Il-Magreb fit-tieni nofs tas-seklu 19
-
Il-cruiser Franċiż Gloire qed jibbumbardja Casablanca, 5–7 ta' Awwissu, 1907 stampat fuq kartolina; Dan irriżulta fil-Konkwista u l-Okkupazzjoni Franċiża ta' Casablanca.
-
Raġel jispezzjona l-lokomotiva ta' Decauville li ħarġet fuq il-post tal-bumbardament li serva bħala skuża għall-bumbardament Franċiż ta' Casablanca fl-1907.
Koordinati: 32°N 6°W; Kapitali: Fez (1912-1925), Rabat (1925-1956); Entità tal-Kolonja u Protettorat; Pajjiż: Franza, Territorju: Afrika ta' Fuq Franċiża; Lingwa Uffiċjali: Franċiż, Għarbi, Lingwi Oħra: Spanjol; Kolonjalizmu, Scramble for Africa, L-Ewwel Gwerra Dinjija, Perjodu ta' Interwar, It-Tieni Gwerra Dinjija, Gwerra Bierda; Reliġjon: Iżlam, Kattoliċiżmu Ruman, Ġudaiżmu; Munita: Rial Marokkin, Franc Marokkin; Perjodu Storiku: ; 1912-Trattat ta' Fez, 2 ta' Marzu tal-1956-Indipendenza tal-Marokk; Forma ta' Gvern: Protettorat; Sultan: 1912-1927, Yusuf 1955-1956 Mohamed V; Resident Ġenerali: 1912-1925 Hubert Lyautey, 1955-1956 André Louis Dubois; Membru tal-Imperu Kolonjali Franċiż.
Gallerija immodifika
-
Rincón del Medik/M'diq/المضيق/ⵎⴹⵢⴰⵇ (Altitudni Medja: 0 m s.l.m.; Popolazzjoni (2014): 56,227 abitant)
-
Mequines/Mequínez/Meknès/Meknes/مكناس/ⵎⴻⴾⵏⴰⵙ
-
Mausoleum tal-Moulaj Ismagħil, Meknès/مكناس/ⵎⴻⴾⵏⴰⵙ
-
Mequines/Mequínez/Meknès/Meknes/مكناس/ⵎⴻⴾⵏⴰⵙ Elhedim/Plaza Mayor/Mayor Suare/Pjazza Prinċipali
-
Mequines/Mequínez/Meknès/Meknes/مكناس/ⵎⴻⴾⵏⴰⵙ
-
Mequines/Mequínez/Meknès/Meknes/مكناس/ⵎⴻⴾⵏⴰⵙ
-
Oujda/Uchda/Wuǧda/وجدة
-
Abel Wahab., Oujda/Uchda/Wuǧda/وجدة
-
Kenitra/Kénitra/Al-Qunayṭera/القنيطرة/ⵇⵏⵉⵟⵔⴰ, centru/centro/center
-
Kenitra/Kénitra/Al-Qunayṭera/القنيطرة/ⵇⵏⵉⵟⵔⴰ, triqs/calles/streets
-
Kenitra/Kénitra/Al-Qunayṭera/القنيطرة/ⵇⵏⵉⵟⵔⴰ, moske/mosque/mezquita
-
Kenitra/Kénitra/Al-Qunayṭera/القنيطرة/ⵇⵏⵉⵟⵔⴰ, Sbou River/Sbú rió/rivieré/Xmara
-
Mohamed V Triq/Calle/Street, Tetuán/Tétouan/Tetouan/Tetuan/تطوان
-
Mohamed V Triq/Calle/Street, Tetuán/Tétouan/Tetouan/Tetuan/تطوان
-
Tetuán/Tétouan/Tetouan/Tetuan/تطوان
-
Tetuán/Tétouan/Tetouan/Tetuan//تطوان Jardines de Cagigas Gardens/Ġonna
-
Athens/Atenas Triq/Calle/Street, Tetuán/Tétouan/Tetouan/Tetuan/تطوان
-
Tetuán/Tétouan/Tetouan/Tetuan/تطوان
-
Tetuán/Tétouan/Tetouan/Tetuan/تطوان, Royal Palace/Palacio Real/Palazz Irjali
-
Tetuán/Tétouan/Tetouan/Tetuan/تطوان View/Vista/Viuta for/desde/ta' Buanan
-
Marrakech/Marraquech/Marrakesh/Ciudad de Marruecos/Murrākush/مراكش (Belt ta' Marokk), Le/El jardi´n/The Garden/Ġnien
-
Marrakech/Marraquech/Marrakesh/Ciudad de Marruecos/Murrākush/مراكش (Belt ta' Marokk), Ejemma el Fna Pjazza/Plaza/Square
-
Marrakech/Marraquech/Marrakesh/Ciudad de Marruecos/Murrākush/مراكش (Belt ta' Marokk), Ejemma el Fna Pjazza/Plaza/Square
-
Marrakech/Marraquech/Marrakesh/Ciudad de Marruecos/Murrākush/مراكش (Belt ta' Marokk), Bahia Palace/Palacio/Palazzio de la Bahía/
-
Marrakech/Marraquech/Marrakesh/Ciudad de Marruecos/Murrākush/مراكش (Belt ta' Marokk), Jardines/Pavillion/Ġonna Menara
-
Safí/Safi/Safin/Asfé/أسفي/ⴰⵙⴼⵉ
-
Dan il-monument jirrifletti l-forma tal-peniżola Dakhla.
-
Cabo Bojador Cape/ra's Būŷadūr/رأس بوجدور
-
Villa Cisneros/Dajla o ad-Dajla/الداخلة
-
Merzouga
-
Erg Chebbi/عرج شبي
-
Erfud/Erfoud/Arfoud/أرفود/ⴰⵔⴼⵓⴷ
-
Erfud/Erfoud/Arfoud/أرفود/ⴰⵔⴼⵓⴷ
-
Erfud/Erfoud/Arfoud/أرفود/ⴰⵔⴼⵓⴷ
-
Erfud/Erfoud/Arfoud/أرفود/ⴰⵔⴼⵓⴷ
-
Erfud/Erfoud/Arfoud/أرفود/ⴰⵔⴼⵓⴷ
-
Oasis Tingheras (Rissani) Tafilálet/تافيلالت/ⵜⴰⴼⵉⵍⴰⵍⵜ (L'oasis du Tafilalet vu du ksar de Tingheras (Rissani))
-
Mountajna/Mountain/Montaña Jbel Saghro/جبل صغرو/ⴰⴷⵔⴰⵔ ⵏ ⵙⴰⵖⵔⵓ/Adrar Saghro
-
Río/river/riviere/Xmara Drâa (وادي درعة)
-
Río/river/riviere/Xmara Drâa (وادي درعة) Oasis
-
Jbel Sirwa o Monte Sirwa o Siroua (Mount Sirwa)
-
Pequeño Atlas, Anti Atlas/Little Atlas/Atlas Ftit
-
Pequeño Atlas, Anti Atlas/Little Atlas/Atlas Ftit
-
Pequeño Atlas, Anti Atlas/Little Atlas/Atlas Ftit
-
Mountajna/Mountain/Montaña Jbel Ayachi/جبل العياشي
-
Monte Toubkal/Tubkal Mount
-
Monte Toubkal/Tubkal Mount L-ogħla quċċata ta' Toubqal/The High Peak of Toubkal (El Pico más altod el Monte Toubkal)
-
Alto Atlas (High Atlas/Atlas għoli)
-
Alto Atlas (High Atlas/Atlas għoli)
-
Tiznit/تزنيت/ⵜ ⵉ ⵣ ⵏ ⵉ ⵜ
-
Agadir/أݣادير/ⴰⴳⴰⴷⵉⵔ
-
Oujda / Uchda / وجدة
-
Oujda / Uchda / وجدة
-
Guelmín, Guelmim, Egleimín, Kulmim, Glimin, Gulimim, Goulimime, Guelmime, Goulmim, Goulimine o Kalmīm,كلميم
-
Esmara/Smara/Semara/السمارة
-
Mosque of/Moskea ta' Smara (tard is-seklu 19) riabilitata fl-2010, Esmara/Semara/السمارة (Mezquita de Esmara (finales del siglo xix) rehabilitada en 2010)
-
Cabo Juby/Tarfaya/طرفاية
-
Lanzarote u Cabo Juby/Cape Juby/Rā's Ŷūbī/رأس جوبي
-
Ifni/Sidi Ifni
-
Sidi Ifni Seafront "Il-Poġġaman", Sidi Ifni (Paseo marítimo de Ifni La Barandilla.).
-
El Gzira Beach/Bajja tal-Legzira/Lagzira/Gzira, Sidi Ifni (Playa de Legzira, Ifni)
-
El Gzira Beach/Bajja tal-Legzira/Lagzira/Gzira, Sidi Ifni (Playa de Legzira, Ifni)
-
El Gzira Beach/Bajja tal-Legzira/Lagzira/Gzira, Sidi Ifni (Playa de Legzira, Ifni)
-
Cabo Bojador/Cape Bojador/Boujdour/Budjur
-
Ksar es-Seghir/Alcácer-Ceguer
Referenzi immodifika
- ^ Kostituzzjoni Marokkina, 1996
- ^ "Archive copy" (PDF). Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-2011-10-03. Miġbur 2019-12-28.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
- ^ (lingwa taxelħita) ⵉⵙⵜⵉ ⴱⴰⴱ ⵏ ⵡⴰⴷⴷⵓⵔ ⵎⴰⵙⵙ ⵄⴰⵣⵉⵣ ⴰⵅⵏⵓⵛ ⴰⴷ ⵉⴳ ⴰⵏⵙⵙⵉⵅⴼ ⵏ ⵜⵏⴱⴰⴹⵜ ⵉⵙⵎⴳⵍⵜ ⵙ ⵜⵓⴳⵉ ⵏ ⵜⵏⴱⴰⴹⵜ ⵜⴰⵎⴰⵢⵏⵓⵜ
- ^ Recensement général de la Population et de l'Habitat 2004, Haut-Commissariat Au Plan, 2004
- ^ World Population Prospects, Table A.1, Nazzjonijiet Uniti, 2008.
- ^ a b ċ d Fond Monetarju Internazzjonali (ed.). "Morocco" (bl-Ingliż). Parametru mhux magħruf
|aċċess=
injorat (forsi ridt tuża|data-aċċess=
minflok) (għajnuna) - ^ "Ceuta, Melilla profile" (bl-Ingliż). BBC News. 2018. Miġbur 13 Novembru 2018.
- ^ Żball fl-użu tar-referenzi: Użu invalidu ta'
<ref>
; l-ebda test ma ġie provdut għar-referenza bl-isemBBC country profile
. - ^ Żball fl-użu tar-referenzi: Użu invalidu ta'
<ref>
; l-ebda test ma ġie provdut għar-referenza bl-isemCIA Factbook
. - ^ Jamil M. Abun-Nasr (20 Awwissu 1987). A History of the Maghrib in the Islamic Period. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-33767-0.
- ^ Hall, John G.; Chelsea Publishing House (2002). North Africa. Infobase Publishing. ISBN 978-0-7910-5746-9.
- ^ Balfour, Rosa (Marzu 2009). "The Transformation of the Union for the Mediterranean". Mediterranean Politics. 14 (1): 99–105. doi:10.1080/13629390902747491. ISSN 1362-9395.
- ^ -Ct-Advocacy-Position-paper-2018-ENG.pdf Il-Marokk: Neħħi l-Ostakli għall-Aċċess għall-Qorti Kostituzzjonali Mudell:Webarchive. Kummissjoni Internazzjonali tal-Ġuristi.
- ^ "Country names". The CIA World Factbook. Miġbur 2023-12-09.
- ^ Ghouirgate, Mehdi (2020-02-27). Chapitre VIII. Le calife en son palais : maintenir son rang (bil-Franċiż). Toulouse: Presses universitaires du Midi. pp. 357–402. ISBN 978-2-8107-0867-3.Manutenzjoni CS1: data u sena (link)
- ^ El Hareir, Idris; Mbaye, Ravane (1 Jannar 2011). The Spread of Islam Throughout the World (bl-Ingliż). UNESCO. ISBN 978-92-3-104153-2.Manutenzjoni CS1: data u sena (link)
- ^ "Maghreb, en arabe Maghrib ou Marhrib (" le Couchant ")". Encyclopédie Larousse (bil-Franċiż). Miġbur 2023-12-09.
- ^ Abun-Nasr, Jamil M. (1987). Introduction. A History of the Maghrib in the Islamic Period (bl-Ingliż). Cambridge: Cambridge University Press. pp. 1–25. doi:10.1017/cbo9780511608100.003. ISBN 978-0-521-33767-0. Miġbur 2023-12-09.
- ^ "Maghreb". Encyclopedia Britannica (bl-Ingliż). Miġbur 2023-12-09.
- ^ Wust, Efraim (2020-07-09). "Catalogue of the Arabic, Persian, and Turkish Manuscripts of the Yahuda Collection of the National Library of Israel Volume 2" (bl-Għarbi). Brill. ISBN 978-90-04-38530-6. Miġbur 2023-12-09.
- ^ Mataillet, Dominique. "D'où vient le nom de Fès ?". Jeune Afrique (bil-Franċiż). Miġbur 2023-12-09.
- ^ Gershovich, Moshe (12 Ottubru 2012). French Military Rule in Morocco (bl-Ingliż). doi:10.4324/9780203044988. ISBN 9780203044988.Manutenzjoni CS1: data u sena (link)
- ^ "مراکش - معنی در دیکشنری آبادیس". abadis.ir (bil-Persjan). Miġbur 2023-12-09.
- ^ ملين, نبيل (2017). فكرة الدستور في المغرب : وثائق ونصوص (19012011) (bl-Għarbi). Tīl Kīl Mīdiyā. ISBN 978-9954-28-764-4. OCLC 994641823.
- ^ Laskier, Michael M. (1 September 2019). "Prelude to Colonialism: Moroccan Muslims and Jews through Western Lenses, 1860–1912". European Judaism (bl-Ingliż). 52 (2): 111–128. doi:10.3167/ej.2019.520209. ISSN 0014-3006. S2CID 203553804.
- ^ Abun-Nasr 1987, p.33
- ^ Abun-Nasr 1987, pp. 33–34
- ^ Ramirez-Faria, Carlos (2007). Concise Encyclopaedia of World History (bl-Ingliż). Atlantic Publishers & Dist. ISBN 978-81-269-0775-5.
- ^ "Almoravides". Universalis Encyclopedia (bil-Franċiż).
- ^ "Marīnid dynasty". Encyclopædia Britannica (bl-Ingliż).
- ^ "The Maghrib under the Almoravids and the Almohads". Encyclopædia Britannica (bl-Ingliż). Miġbur 1 Awwissu 2011.
- ^ "Morocco – History". Encyclopædia Britannica (bl-Ingliż). Miġbur 1 Awwissu 2011.
- ^ Żball fl-użu tar-referenzi: Użu invalidu ta'
<ref>
; l-ebda test ma ġie provdut għar-referenza bl-isemAbun-Nasr19875
. - ^ Rivet, Daniel (2012). Histoire du Maroc: de Moulay Idrîs à Mohammed VI. Fayard.
- ^ "Welcome to the US Petabox". web.archive.org. 2013-08-06. Arkivjat mill-oriġinal fl-2013-08-06. Miġbur 2024-02-07.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ . 22 ta' Novembru 2013 joint-statement-united-states-america-and-kingdom-morocco https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2013/11/22/ joint-statement-united-states-america-and-kingdom-morocco Iċċekkja l-valur ta'
|url=
(għajnuna) – via Arkivji Nazzjonali . Parametru mhux magħruf|title=
injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|work=
injorat (għajnuna); Iċċekkja l-valuri tad-data f':|data=
(għajnuna);|title=
nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ USA (NA) International Business Publications. Pubblikazzjonijiet tan-Negozju Int'l. ISBN 978-0-7397-6000-0 [https:/ /books.google.com/books?id=5V77mdCXHJcC&pg=PA114 https:/ /books.google.com/books?id=5V77mdCXHJcC&pg=PA114] Iċċekkja l-valur ta'
|url=
(għajnuna). Parametru mhux magħruf|publisher=
injorat (forsi ridt tuża|pubblikatur=
minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf|titolu=
injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|date=
injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|pages=
injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|author=
injorat (forsi ridt tuża|awtur=
minflok) (għajnuna);|title=
nieqes jew vojt (għajnuna)Mudell:Rabta mejta - ^ Kozaryn, Linda D. U.S. Dipartiment tad-Difiża http://www.defense.gov/news/newsarticle.aspx?id=41811. Parametru mhux magħruf
|title=
injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|access-date=
injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|author=
injorat (forsi ridt tuża|awtur=
minflok) (għajnuna);|title=
nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ Roberts, Priscilla H. u Richard S. Roberts, Thomas Barclay (1728–1793): Konslu fi Franza, Diplomat in Barbary, Lehigh University Press, 2008, pp. 206–223 ISBN 093422398X.
- ^ U.S. Dipartiment tal-Istat https://2009-2017.state.gov/s/d/rm/rls/perfrpt/2002/html/18995.htm. Parametru mhux magħruf
|title=
injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|access-date=
injorat (għajnuna);|title=
nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ "Population Légale des Régions, Provinces, Préfectures, Municipalités, Arrondissements et Communes du Royaume D'Après Les Résultats du RGPH 2014" (bl-Għarbi u bil-Franċiż). High Commission for Planning, Morocco. 8 April 2015. Miġbur 29 Settembru 2017.
- ^ Les villes les plus grandes avec des statistiques de la population du Maroc sur World Gazetteer
- ^ "Democracy Index 2022: Frontline democracy and the battle for Ukraine" (PDF). Economist Intelligence Unit (bl-Ingliż). 2023.
- ^ "Morocco / Western Sahara". rsf.org (bl-Ingliż). 2023-05-19. Miġbur 2023-07-02.
- ^ "King declares Morocco a constitutional monarchy - Yahoo! News". web.archive.org. 2011-06-23. Arkivjat mill-oriġinal fl-2011-06-23. Miġbur 2024-02-07.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ Moroccan king in referendum win Mudell:Webarchive. The Irish Times. 2 July 2011.
- ^ "Décret fixant le nom des régions" (PDF). Portail National des Collectivités Territoriales (bil-Franċiż). Miġbur 11 Ġulju2015. Parametru mhux magħruf
|archive-date=
injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|archive-url=
injorat (għajnuna); Iċċekkja l-valuri tad-data f':|data-aċċess=
(għajnuna) - ^ www.statoids.com http://www.statoids.com/yma.html. Parametru mhux magħruf
|title=
injorat (għajnuna);|title=
nieqes jew vojt (għajnuna)